سرایت ناشی از جنایات عمدی به نفس و اعضاء در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران

قانون مجازات اسلامی تعریفی از سرایت جنایات ارایه نکرده است، اما برای درک بهتر مفهوم سرایت و بهدست آوردن ملاکی برای بررسی آن میتوان سرایت جنایات را این چنین تعریف کرد: هرگاه جنایتی برتمامیت جسمانی شخصی وارد شود و این صدمات به مرور زمان به نفس، اعضاء اعم از داخلی یا خارجیشخص گسترش پیدا کند و حسب مورد موجب فوت، قطع عضو، جراحتی بزرگتر و یا حتی زوال یا نقصانمنفعتی در شخص شود. از لحاظ حقوقی مطابق این تعریف سرایت یک سبب و یا عامل برای ایجاد نتیجه ای، غیر از نتیجه جنایت اولیه است. نتیجه ناشی از سرایت جنایت اولیه میتواند هر نوع آسیبی ازصدمه به اعضاء مجن ی علیه گرفته تا تشدید جراحات و حتی فوت مجنی علیه را شامل شود؛ برخلاف نظرمشهور فقها که سرایت ناشی از جنایت عمدی را مطلقا، عمد و جانی را مستحق قصاص می دانند؛ فقهایغیرمشهور در این زمینه قایل به تفصیل شده اند؛ به نحوی که اگر نتیجه ناشی از سرایت، مشمول تعریفجنایات عمدی باشد یعنی مرتکب قصد ایراد نتیجه نهایی یا سرایت جنایت را داشته باشد یا عمل وی نوعاسرایت کند و یا نسبت به مجنی علیه نوعا چنین باشد، با تحقق سایر شرایط نتیجه ناشی از سرایت عمدیاست و در غیر این صورت چنانچه سرایت اتفاقی باشد در صورت استناد نتیجه سرایت به مرتکب، نتیجهحاصله شبه عمدی است و مرتکب هم به قصاص جنایت اولیه هم به دیه جنایت ناشی از سرایت محکوممی شود؛ قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 از قول غیر مشهور تبعیت کرده است.

کلیدواژه ها:

سرایت جنایت ، تداخل دیات ، تداخل قصاص ، جنایت بر نفس ، جنایت بر مادون نفس