بررسی و تحلیل محاربه و افساد فی الارض در نظام حقوق کیفری ایران

دو مقوله محاربه و افساد فی الارض از عناوین فقهی هستند که پس از انقلاب اسلامی به اقتضای اصل چهارم قانون اساسیوارد قوانین جزایی ایران شدند. این دو مفهوم از مفاهیم بحث برانگیز بوده و در باب ماهیت آها میان فقها اختلاف مشاهدهمی شود. اما در سیر واکاوی بر اساس مستندات فقهی می توان به تعریفی متقن از این دو مقاله دست یافت که مطابق آنمجازات محارب موارد مذکور در آیه محاربه و مجازات مفسد (غیر محارب و غیر موجبات حد یا قصاص) به دلیل عدموجود نص تعزیر می باشد که بنا بر صلاحدید حاکم اسلامی مجازات متناسب با جرم تعیین می گردد. لیکن نگاهی گذرا بهعناوین مجرمانه علیه امنیت نشان می دهد که این دو عنوان در سیاست کیفری قانون گذار با دیدگاهی توسعه ای در عرصههای گوناگون تبلور یافته اند. بخش عمده عنوان محاربه و افساد فی الارض در جرایم علیه امنیت مربوط به مواردی است کهلطماتی متوجه نظام سیاسی شود .وجود این جرم انگاری به دلیل اختلاط مفاهیم محاربه و بغی می باشد. حال آنکه محاربهجرم عمومی بوده و بغی خروج علیه حاکمیت است و هر کدام در فقه مجازات مربوط به خود را دارند. بدین سان جرایمعلیه نظام سیاسی هیچ سنخیتی با ارکان محاربه و افساد فی الارض ندارند.

کلیدواژه ها:

محاربه ، افساد فی الارض ، حقوق کیفری