ریزگردها و چالش های آنها در نظام سلامت ایران و جهان

زمینه و هدف: ریز گردها (طوفان های گردوغبار) جزء طوفان های بزرگ مقیاس محسوب می شوند. بر اساس گزارش منتشرشده توسط مرکز تحقیقات اپیدمیولوژیک بلایا در سال 2013 طوفان ها در رده مخاطرات طبیعی با منشا آب و هوایی طبقه بندی می شوند. کانون های اصلی ریز گردها در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی شرق آسیا، خاورمیانه، اروپا، آمریکای لاتین، آمریکای شمالی، استرالیا، نواحی شرقی و جنوبی آفریقا می باشند. در میان این مناطق، خاورمیانه از منابع گردوغبار فراوانی در شبه جزیره عربی، سوریه، مصر، عراق و ایران برخوردار است. بر اساس گزارش های اخیر سازمان جهانی بهداشت تعداد زیادی از شهرهای ایران واجد مقادیر بالای PM 10 می باشند که این مسیله به طورجدی سلامت و زندگی روزمره مردم را تحت تاثیر قرار می دهد. لذا با توجه به اهمیت و ضرورت موضوع و مطالعات اندک انجام شده در این حوزه، پژوهش حاضر به بررسی پدیده ریز گردها و اثرات آنها بر نظام سلامت ایران و جهان می پردازد.روش کار: مطالعه حاضر یک بررسی مروری-تحلیلی و کاربردی برگرفته از هدف اصلی پژوهش بود. پس از مشخص شدن واژگان کلیدی توسط نویسندگان، جستجو و استخراج مقالات در منابع و پایگاه های اطلاعاتی و الکترونیکی شامل Pub Med, Google Scholar, Science Direct, ISI Web of Science, Elsevier, SCI, ProQuest صورت گرفت. در این مطالعه تجارب و مقالات فارسی و انگلیسی مرتبط با نظام سلامت ایران و جهان موردنظر می باشد. جستجوی واژگان در عنوان و خلاصه مقالات انجام شد.محدودیت زمانی انتشار اعمال شده در بانک های داده ای فوق تا انتهای ژوین 2016 میلادی بود. یافته ها: ریز گردها قادرند میکروارگانیسم هایی نظیر باکتری، اسپورها و گرده گیاهان، قارچ و ویروس و همچنین آفت کش ها، علف کش ها، فلزات سنگین، دی اکسین ها و ایزوتوپ های رادیواکتیو را از زمین جدا کرده و با خود حمل نمایند. ریز گردها موجب بروز خطرات و مشکلات جدی در حوزه سلامت نظیر اختلالات قلبی عروقی، تنفسی، کوکسیدیومایکوسیس، مننژیت مننگوکوکال، کونژکتیویت، مشکلات پوستی، عفونی، مرگ ومیر و جراحات ناشی از حوادث ترافیکی، آلودگی آب اقیانوس ها و سواحل مرجانی و رشد بی رویه جلبک های سمی، اختلال در حمل ونقل هوایی، کاهش میدان دید، آلودگی منابع کشاورزی و همچنین کاهش کیفیت بارش باران و آلوده نمودن آن می گردد. با توجه به مطالعات انجام شده، هزینه های پزشکی سلامت تحمیل شده به بیماران متعاقب پدیده ریز گردها در ایران و سایر کشورها سهم قابل ملاحظه ای از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص می دهد. علیرغم اقدامات محدود انجام شده در حوزه سلامت کشور، اما مشکلات همچنان پابرجاست. تجهیز مراکز اورژانس و درمانی در استان های غربی و جنوب غرب ایران، پایش و ارزیابی سنجه های سلامت با توجه به وقوع ریز گردها در استان های غربی و جنوب غرب کشور، انجام یکسری پروژه های تحقیقاتی با همکاری مراکز دانشگاهی در مورد شناسایی منابع آلوده کننده و تعیین کیفیت ریز گردها، آماده نمودن و تکمیل بسته های آموزشی برای مردم به منظور مراقبت از خود در هنگام وقوع پدیده ریز گردها از جمله اقدامات کنونی انجام شده بود.نتیجه گیری: نظام سلامت نظامی چند فاکتوری و حساس به شرایط فرهنگی کشورها می باشد. پیچیدگی اثرات ریز گردها بر ساختاری با این مشخصه ها نیاز به مطالعات عمیق تری دارد. مدیریت روند رو به رشد مراجعات بیماران، افزایش تکرار روزهای آلوده در سال، افزایش تعداد شهرهای درگیر و وجود سازمان های مختلف درگیر مستلزم ارایه راه حل های علمی، شفاف سازی وظایف و مسیولیت های آمادگی، هماهنگی بین سازمانی مطلوب، ارتقای سلامت همگانی و شاخص های توسعه انسانی می باشد.

کلیدواژه ها:

ریز گردها ، ذرات معلق ، سلامت ، بیماری قلبی عروقی ، بیماری تنفسی ، ایران ، تغییرات آب و هوایی