ارایه دسته بندی دژهای ایران:با نگاهی به کاربری و اقلیم آنها

موقعیت جغرافیایی ایران به دلیل عواملی مانند منابع طبیعی همچون اقلیم مناسب کشاورزی، وجودمعادن مختلف یا موقعیت گذرگاهی مثل جاده ابریشم به عنوان نقطه تلاقی غرب و شرق، همواره مورد توجه بوده است، به همین جهت در تمام ادوار تاریخی نظر قبایل و اقوام مختلف به این سرزمین جلب شده و در نتیجه کشمکشها همواره بر سر تسخیر منابع آن وجود داشته است. به همین دلیل ایرانیان در پی دفاع از کیان خویش در برابر متعرضین برآمدند و این چنین فرهنگ دفاع در بین آنان شکل گرفت. لذا در سراسر ایران، استحکاماتی از هر نوع ایجاد شدهاند: دژهایی با اهداف نظارت بر آمد و شدهای جاده ها، پاسگاه مرزبانان،، حصار دور مناطق نظامی و پناهگاهی برای مردمان آبادیها در نظر گرفته شده بودند. در پژوهش حاضر کوشش بر این بوده تا به روش استدلال منطقی طبقه بندی منظمی از منظر کاربرد عملی دژها و اقلیم محل بنا ارایه گردد و نهایتا پنج دسته از نظر کاربری و چهار دسته از نظر اقلیمی ارایه گردیده است و همچنین به جهت اهمیت فراوان مصالح و دسترسی به آب که در همه مثالهای دژها خود را در اشکال گوناگون نشان میدهد از منظر مصالح و دسترسی به آب نیز دسته بندی گردیده اند.

کلیدواژه ها:

دژ ، فرهنگ دفاع ، دسته بندی دژها ، قلعه.