شکل گیری فضای شهری از نظر اندیشه های اسلامی(نمونه موردی:بازار تبریز)

شهر از جمله موضوعات مورد توجه اندیشمندان بوده است.از آنجایی که اسلام،دین اجتماعی است و برای سعادت بشر،راهبرد و برنامه دارد در پژوهش حاضر برای تحلیل شهر از دیدگاه اسلام و ویژگی ها و مولفه های شهر اسلامی،نظریه های سه تن از متفکران مسلمان شامل ابن خلدون و فارابی و خانم ابراهیم از متفکران مسلمان معاصر بررسی شده است.در چارچوب نظری مورد توجه در اسلام،بر سه مولفه ی انسان(مسلمان)،فضای اجتماعی(فضای مسلمانی) و فضای کالبدی (سیمای اسلامی) شهر تاکید شده است.مولفه های شهر اسلامی شامل مسجد،خانه،بازار،محله و میدان میشود. شهر تبریز از تاریخ غنی برخوردار است که متاثر از تحولات خوشایند و ناخوشایند اجتماعی،اقتصادی،فرهنگی و طبیعی میباشد.مجموعه های شهری عظیم و بکر همچون بازار ها در ایران،طی فرآیندی تاریخی از اندوخته های فکری فرهنگی و معنوی تبلور یافته و بدیهی ست که به یکباره از نمونه های بیگانه دیگری الگو برداری نشده است.بازار تبریز که بهثثبت چانی رسیده،به طور مسلم از نطر کالبدی-فضایی و اجتماعی یکی از ارکان هویتی این شهر است.نتایج پژوهش نشان میدهد بازار تبریز بر خلاف بازارهای تهران،اصفهانفکاشان که ساختاری خطی با انشعابات کمتر میباشند،به صورت شبکه ای متشکل از راسته ها،دالان ها،گره ها،تیم ها،تیمچه ها،سراها،مساجد و با انشعابات فراوان به عنوان سیستمی کارآمد در ابعاد اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی ،اقلیمی و با تنوع بالای فعالیتی، با نظمی پیچیده به حیات خود ادامه میدهد.که بانوجه به آنچه گفته شد میتوان بازار تبریز را نوعی از فضای شهری اسلامی قلمداد کرد.

کلیدواژه ها:

فضای شهری ، اسلامی ، بازار ، تبریز