رکود تورمی در ایران نظم های آماری عوامل آن

شواهد آماری مربوط به رکود تورمی سال های 1390 تا 1392 نشان می دهند، اقتصاد ایران در سال های اخیر سه فاز متفاوت را طی کرده است. فاز تحریم، فاز بحران فاز عبور از بحران. در فاز اول، تحریم های مختلف از طریق سازو کار شوک منفی عرضه بر اقتصاد اثر گذاشته اند. به رغم ماهیت پایدار این شوک ها، آحاد اقتصادی بخصوص سیاستگذاران، تحریم را امری گذرا غیر موثر تلقی کردند بر همین اساس، به منظور خروج از رکود، سیاست های کوتاه مدت در پیش گرفتند. در نتیجه، فاز اول با سیاست های شدید پولی مالی در نتیجه رشد اقتصادی همراه بوده است. در این بازه زمانی به رغم سیاست های انبساطی پولی، نرخ تورم، با استفاده از لنگر ارزی، پایین نگه داشته شد. در عین حال، به مرور، ماهیت شوک های ناشی از تحریم آشکار شد. این شوک ها علاوه بر شوک منفی عرضه به شوک منفی تجاری نیز گسترش یافتند. در نتیجه در پاییز 1390 با معرفی تحریم های جدید مالی مبادلاتی افزایش ناگهانی نرخ ارز، اقتصاد وارد فاز بحران شد. به دلیل جابه جایی در روند رشد اقتصادی افزایش هم زمان نااطمینانی، میزان ذخیره احتیاطی به طور خاص به صورت تقاضا برای ارز خارجی) افزایش یافت، مصرف طی چهار فصل روند نزولی یافت روند انباشت سرمایه به شدت کاهشی بود. فاز عبور از بحران نیز با انتخابات ریاست جمهوری یازدهم آغاز شد که تورم کاهش چشمگیری یافت انقباض بیشتر اقتصاد کند شد. این مقاله نشان می دهند: 1) اشتباه های سیاستگذاری بخصوص سیاست های کج دار مریز در مزان شوک منفی عرضه تلقی غلط از ماهیت شوک می تواند به تعمیق بحران منجر شود. 2) به دلیل شوک پایدار عرضه، اقتصاد در شرایط فعلی دارای شکاف تولیدی نیست که نیازی به افزایش تقاضای بازار داخلی باشد بلکه اقتصاد در مسیر جدیدی قرار گرفته است. 3) شوک تحریم بر کالاهای سرمایه ای تاثیر بیشتری داشته که بهره وری تولید را در بلند مدت متاثر می سازد.