بررسی آزمایشگاهی عملکرد سازه نیم استوانه بر راندمان رسوب شویی سدهای خاکی (مطالعه موردی سد خاکی آناهیتا استان کرمانشاه در ارتفاع آب ثابت)

رسوب شویی هیدرولیکی تحت فشار یکی از روش های تخلیه رسوبات نهشته شده در مخزن سدها است. در رسوب شویی هیدرولیکی تحت فشار رسوباتی که از قبل در مخزن نهشته شده اند به وسیله بازنمودن دریچه تخلیه تحتانی سد همراه با آب خروجی از مجاورت دریچه شسته شده و رسوبات از سد خارج می شوند. حجم رسوب شویی به پارامترهای متفاوتی بستگی دارد که برای مثال می توان به دبی جریان خروجی از تخلیه کننده تحتانی، تراز رسوبات نهشته شده و شکل سازه دریچه در مخزن اشاره نمود. از طرفی از آنجایی که اتلاف آب مخزن در این روش نسبتا پایین است، پس ارایه یک راهکار مناسب برای افزایش حد تاثیر فرآیند رسوب شویی تحت فشار می تواند گامی برای افزایش عمر سد با کمترین اتلاف آب باشد. بنابراین در این پژوهش به ارایه یک راهکار نوین برای افزایش عملکرد فرآیند رسوب شویی تحت فشار پرداخته شده است. در این تحقیق رسوب شویی هیدرولیکی تحت فشار بر روی مدل فیزیکی با مقیاس 1:20 با رویکرد کاربرد سازه نیم استوانه بر افزایش ظرفیت رسوب شویی تحت فشار هیدرولیکی در مخزن سد آناهیتا مورد مطالعه قرار گرفته است. سازه نیم استوانه مدل فیزیکی دارای شکافی به عرض برابر با قطر دریچه تخلیه تحتانی در قسمت بالادست دیواره سد و مقابل دریچه تخلیه تحتانی است. آزمایش ها با سه دبی مختلف و در یک ارتفاع آب انجام شده و از سیلیس به عنوان رسوب غیرچسبنده و دارای قطر متوسط 0/9 میلی متر و انحراف معیار 1/31 استفاده شده است. نتایج آزمایشات نشان می دهد که قرارگیری سازه نیم استوانه در مقابل دریچه تخلیه تحتانی ابعاد مخروط رسوب شویی را 4 برابر افزایش می دهد.

کلیدواژه ها:

سازه نیم استوانه ، دریچه تخلیه تحتانی ، سد آناهیتا ، رسوب شویی هیدرولیکی تحت فشار ، جریان گردابی