واکاوی عوامل مانایی و میرایی فرهنگ ها در آیینه حکمت متعالیه

موضوع حیات و مرگ پدیده هایی مانند تمدن، فرهنگ و حتی جامعه، مسیله ای است که در میان اندیشمندان حوزه علوم اجتماعی، محل پرسش است. برخی از نظریاتی که در صدد تبیین فرایندهای تغییر و تحول اجتماعی هستند، با استناد به امکان تولد و مرگ پدیده های اجتماعی، فرایند تحول را در دو سر حد تولد و مرگ صورت بندی می کنند. چرخه حیات عنوان نظریه ای است که با تکیه بر چارچوب مذکور، چگونگی تحول در پدیده ها را تبیین می کند. وجود حقیقی جامعه و فرهنگ با تکیه بر حکمت متعالیه اثبات پذیر است و به تبع آن، منطق حکمی، حیات و مرگ جوامع و فرهنگ ها را نیز جملگی تایید می کند، همچنان که اشارات قرآنی نیز این مسیله را تصدیق کرده است. به تبع این تایید و تصدیق می توان عوامل و مولفه هایی را با تکیه بر تبیین های حکمی و معارف قرآنی احصا کرد که در مانایی یا میرایی جوامع و فرهنگ ها موثر هستند. این عوامل و مولفه ها را از منظرهای مختلفی می توان گونه بندی کرد. یکی از تقسیم بندی های کلان در این باب، تقسیم عوامل موثر در بقا و فنای فرهنگ ها و جوامع به دو دسته مولفه های ناظر به نظام های معنایی (ویژگی های ذاتی نفس الامری فرهنگ ها) و مولفه های ناظر به اصحاب یک فرهنگ است. در ذیل این دو شاخه کلی، موارد مختلف دیگری را می توان دسته بندی کرد. چارچوب نظری فلسفی برای تبیین موضوعات یاد شده، مستلزم به کارگیری روش قیاسی برهانی است.

کلیدواژه ها:

فرهنگ ، جامعه ، نظام معنایی ، تحول ، چرخه حیات ، حکمت متعالیه