گونه شناسی مخاطبان و وظایف رسانه ها؛ رویکردی اسلامی

از دهه 1930 و همزمان با پیشرفت و گسترش وسایل ارتباط جمعی، تحقیقات در این حوزه آغاز شد و عناصر اصلی آن علم به دست آمد که به طور خلاصه عبارت اند از: تحلیل کنترل؛ تحلیل محتوی؛ تحلیل وسیله ارتباطی؛ تحلیل مخاطب و تحلیل تاثیرات رسانه ها بر مخاطبان ( معتمدنژاد، 1356 ، ص 14 ). بنابراین، برای رسیدن به الگوی جامع در علوم ارتباطات اجتماعی، باید تکتک این عناصر را بررسی کرد و برای هریک، مدل مناسبی ارایه نمود. البته باید توجه داشت که به سبب تنوع جوامع و فرهنگ ها، الگوهای مربوط به هرکدام از آنها نیز با هم متفاوت است و این تفاوت در نتیجه گیری ها موثر خواهد بود. از این رو، این مقاله قصد دارد تحلیل مخاطب را به عنوان مهمترین عنصر این علم (محسنیان راد، 1369 ، ص 367 )، با نگاهی بومی و براساس ارزش های اسلامی بررسی کند و تعیین نماید که رسانه ها در جامعه اسلامی چگونه باید به مخاطبان خود نگاه کنند و آنها را طبقه بندی نمایند؛ چرا که وجود اختلافات معنایی و بدفهمی ها موجب شده است که از مخاطب، انواع و اقسام طبقه بندی ها با رویکردهای مختلف پدید آید که گاه ممکن است نارس یا گمراه کننده باشد. این مطالعه با روش کتابخانه ای مخاطبان ایمان جهانی را برای یک رسانه اسلامی مورد تحلیل قرار داده و با برگزیدن معیار جهانی را برای یک رسانه اسلامی مورد تحلیل قرار داده و با برگزیدن معیار ایمان و عمل صالح در نتیجه آن به هشت طبقه از مخاطبان دست یافته است. سپس، کرده است. در نهایت، نیز نسبت خود رسانه اسلامی با مخاطب، تعیین شده است که براساس آن، نحوه تعامل رسانه نسبت به هر دسته از مخاطبان معلوم می گردد.

کلیدواژه ها:

گونه شناسی مخاطب ، رسانه ، اسلام ، جامعه مومنان ، جامعه غیرمومنان