عرفان آینه بین نگاهی به اندیشه های عرفانی بیدل دهلوی

بیدل شاعر فیلسوف و عارفی بزرگ است. چنان که اقبال لاهوری او را با هانری برگسون فیلسوف معاصر فرانسوی مقایسه می کند .شاعری که مطالعات او منحصر به فرهنگ اسلام نبوده . اگرچه دیوانش یکسره در تسلط عرفان نیست ، اما مضامین معمول شعرش نمکی از عرفان (با گرایش وحدت وجودی ) دارد. وی با دقت تحسین برانگیز خود با بررسی وجوه مغایرت وحدت وجود و وحدت شهود با نگاهی نو اختلاف دیرینه و ظاهری بین این دو مفهوم را قابل حل می شمارد . غزلیات بیدل غیر از عشق و درد شخصی ، انعکاس عرفانی است که تجربه مولانا و حافظ را با اندیشه های ابن عربی و جامی در آمیخته است. بیدل در اظهار چگونگی عالم غیب و شهود و هجر و وصال چیره دستی خاصی ابراز کرده است و به فراوانی از استعارات و تشبیهات سود برده و از این رو برخی اشعارش قبول عام یافته است. در این مقاله تلاش شده است با نگاهی کوتاه بر محور اندیشه ، تفکرات عرفانی و جهان بینی بیدل برخی از آموزه های عرفانی در اثار وی را با توجه به نظریات اندیشمندان متاخر و معاصر مورد بررسی قرار گیرد.او معتقد است از طریق اتحاد بین خودی وخدا ، مشاهده وحدت و کثرت حاصل می شود که دلیل محکم عرفان است . همچنین او بر این باور است که امتیاز قایل شدن میان من و تو جایز نیست چرا که در دیروحرم فقط نور یک ذات است و مقصود از صنم وصمد فریب است

کلیدواژه ها:

بیدل دهلوی ، عرفان ، جهان ، مشاهده و وحدت