تجلی مضمونی و زیبایی شناختی داستان پیامبران در حدیقه سنایی

از قرن چهارم و آغاز ورود اسلام به ایران، اشاره به داستان های قرآن به ویژه داستان های مربوط به سرگذشت پیامبران به ادب فارسی راه یافت و پس از دو قرن فراز و فرود، در قرن ششم هجری و با فراهم شدن شرایط لازم به نقطه اوج خود رسید.قرن ششم، قرن ظهور سنایی و شعر عرفانی نیز به شمار می رود. او با دیوان و منظومه حدیقه الحقیقه و مثنوی سیرالعبادالی المعاد به عنوان بنیانگذار و آغازگر شعر عرفانی در زبان فارسی شناخته شده که این نوع شعر بعدها توسط شاعرانی چون عطار و مولوی به کمال و پختگی رسید. سنایی به منظور تعلیم معانی عرفانی به مخاطبان خود که اغلب توده مردم بودند تدابیری برای ساده کردن آن به کار گرفت که از آن جمله است ساده کردن وزن شعر و روانی زبان، وارد کردن تمثیلها و داستانهای مردمی و شخصیت های کوچه و بازار در شعر و به کارگیری داستانهای تمثیلی و پندآموز و استفاده از داستان پیامبران. این مقاله ضمن مروری به اجمال بر پیشینه به کارگیری تلمیحات اسلامی در ادب فارسی، میکوشد این نوع ازتلمیحات بهویژه اشاره به داستان پیامبران را در منظومه حدیقه سنایی مورد بررسی قرار داده، نشان دهد که شاعر در این منظومه، از سرگذشت کدام یک از پیامبران، برای تبیین چه مفاهیمی و با چه هدفی بهره گرفته و این بهره گیری در قالب کدام یک از شگردهای بلاغی نمود یافته است

کلیدواژه ها:

تلمیح ، داستان پیامبران ، حدیقه الحقیقه ، سنایی غزنوی ، تصویر بلاغی