دستوران و وظایف دستوری از مادیان هزار دادستان

مادیان هزار دادستان یا مجموعه هزار قضاوت، نوشته حقوقی از دوره ساسانیان است و احکام حقوقی و مدنی آن دوره را در بر دارد، از این سند، تنها یک دستنویس ناقص که در قرن هفدهم میلادی بازنویسی شده، به دست ما رسیده است. با وجود افتادگی و محتوای سخت، این کتاب باارزشترین منبع موثق حقوقی ایران پیش از اسلام است. هدف اصلی این گفتار، بررسی وظایف و اختیارات دستوران از مادیان هزار دادستان با روش تحلیلی-تاریخی بوده است. پرسش مقاله این است: دستوران چه کسانی بودند و به چه اموری رسیدگی میکردند حدود اختیارات آنها در جامعه مدنی دوره ساسانی چقدر بوده است با بررسی احکام موجود مشخص شد، دستوران عملا مشاوران حقوق شرعی و صاحب نظر در امور قضایی بودند و به برخی از دعاوی مالی و حقوقی رسیدگی میکردند. آنها در امور دادرسی بسیار پرانگیزه ظاهر شدند؛ و توانستند اعتماد مردم و مفسران حقوقی را جلب کن ند، تا بهحدی که، در حوزه خانواده احکام نوآورانهای صادر کردند. شرح وظایف دستوران حدود اختیارات آنها را مشخص میکند. در برخی احکام حقوقی مادیان، جزییات سوء استفاده دستوران از مقام حقوقی خود در امور شخصی، به صراحت و روشنی نهی میشود. چنانچه دستوری از مقام خود کنار گذاشته شود، دیگر نمیتواند به امور مردم بپردازد.

کلیدواژه ها:

ساسانیان ، فارسی میانه ، مادیان هزار دادستان ، متن حقوقی ، دستورو دستوری