بررسی ساختارهای سازه ای واکه های زبان فارسی در افراد دوزبانه آذری و فارسی (سازه های واکه های زبان فارسی در افراد دوزبانه)

مقدمه: واکه ها هسته و مرکز هجا هستند و یکی از مهم ترین ویژگی های آکوستیکی آن ها که به جنبه های تولیدی و ادراکی آنها کمک می کند، ساختار سازه ای است. سازه ها نشان دهنده شکل و اندازه مجرای صوتی هستند اما ازآنجایی که مجرای صوتی هر فردی با دیگری تفاوت جزیی دارد سازه های یک واکه در افراد مختلف تا حدودی باهم متفاوت هستند. با توجه به اینکه سه سازه اول، از اجزای اصلی تشخیص واکه توسط شنونده به شمار می آیند لذا هدف از این پژوهش، بررسی سازه های اول، دوم و سوم 6 واکه ی زبان فارسی در افراد دوزبانه آذری فارسی است. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که به روش مقطعی انجام شده است. این پژوهش روی 50 نفر از دانشجویان 24 - 18 ساله ی دوزبانه (آذری- فارسی) دانشکده ی توان بخشی دانشگاه علوم پزشکی تبریز که فاقد هرگونه مشکل صوتی بودند، انجام شد. نیمی از شرکت کنندگان زن و نیمی از آنان مرد بودند. متغیرهای موردبررسی شامل میانگین سازه اول، دوم و سوم 6 واکه زبان فارسی در بافت کلمه هست همچنین ابزارهای مورداستفاده در این پژوهش، پرسشنامه ی اطلاعات فردی، فرد رضایت نامه ی اخلاقی و یک دستگاه کامپیوتر همراه مجهز به نرم افزار Pratt و یک دستگاه ضبط صوت Sony بودند. کلمات مورداستفاده در این پژوهش، شامل، /ʃ / ،/ orʃ ،/ / ærʃ / ،/ adʃ / ،/ erʃ / ، ،/ urʃ /، (به استثنا کلمه ی / adʃ / زیرا کلمه ای وجود نداشت که واکه ی موردنظر در بافت مناسب قرار گیرد) بودند. پس از جمع آوری داده ها برای تحلیل آماری، جهت مقایسه ی دو گروه در صورت برخوردار بودن از توزیع طبیعی از آزمون t مستقل و در صورت برخوردار نبودن از توزیع طبیعی از آزمون من ویتنی استفاده شد. کلیه ی تجزیه وتحلیل های آماری توسط نرم افزار Spss نسخه ی 18 انجاد شد.یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد بیشترین و کمترین مقدار F1 در مردان و زنان به ترتیب مربوط به واکه های /æ/ و /i/ ، بیشترین و کمترین مقدار F2 در هر دو جنس مربوط به واکه های /i/ و /o / و بیشترین و کمترین مقدار F3 در مردان مربوط به واکه های /i/ و / æ / و در زنان مربوط به واکه های /i/ و /a / در کلمات مربوطه هست. بیشترین تفاوت میانگین در دو گروه مردان و زنان در سازه اول مربوط به واکه /p=0/000)/æ و کمترین تفاوت مربوط به واکه (/p=0/438)/o) هست. همچنین بیشترین و کمترین تفاوت میانگین در دو گروه مردان و زنان در سازه دوم به ترتیب در واکه /(p=0/000)/i و /(p=0/4)/o مشاهده شد. بیشترین تفاوت میانگین در بین سازه سود در دو گروهمردان و زنان همانند سازه دوم مربوط به واکه /(p=0/000)/i و کمترین تفاوت مربوط به واکه /(p=0/4)/o گزار گردیده است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه، واکه های /æ/ و /i/ در هر دو جنس، به ترتیب، بازترین (بیشترین F1) و بسته ترین واکه ها (کمترین F1) هستند. واکه های /i/ و /o/ در هر دو جنس به ترتیب پیشین ترین (بیشترین F2) و پسین ترین (کمترین F2) واکه ها می باشند. گسترده ترین (بیشترین F3) واکه در مردان و زنان مربوط به واکه /i/ و گردترین (کمترین F3) واکه در مردان / æ / و زنان واکه/ /a هست. به دنبال نتایج حاصل از این پژوهش پیشنهاد می شود که به مقایسه ی ساختارهای سازه ای واکه های زبان آذری و فارسی در اختلالات مختلف پرداخته شود.

کلیدواژه ها:

واکه ، زبان فارسی ، افراد دوزبانه ، سازه