سیر تحول و تاریخچه رصدخانه ها در ایران

انسان خردمند از آغاز پیدایش بر زمین، کنجکاوانه آسمان را نگریست. او دریافت که خورشید این زمین را روشن و گرم میکند و تاریکی و سرما و ترس را از میان برمیدارد. نیاز به روشنی و گرمی و آرامش سبب شد که با کشف آتش بر تاریکی شب غلبه کند، هرچند روشنایی آتش نتوانست فکر او را از نقاط نورانی در آسمان منحرف کند. اثر خورشید بر زمین به صورت روشنایی و گرمی و رشد گیاهان و تغییر ماه و دیدن ستاره ها کم کم او را بیش از پیش متوجه آسمان کرد و چون نتوانست به راحتی از کنار این عظمت بگذرد، این احساس و اندیشه برایش باور شد که آسمان در زندگی او تاثیرگذار است و سرنوشت در آسمان رقم میخورد. پیش از بنای رصدخانه های مهم جهان، رصدخانه به مکانی گفته میشد که در آن با نصب برخی وسایل نجومی مورد نیاز، رصد خورشید، ماه، کواکب و سایر اجرام سماوی صورت میگرفت.رصد خانه برای ایرانیان باستان بیشتر حکم زمان سنج یا شاخص خورشیدی بوده تا به کمک آن بتوانند حساب سال و ماه خویش را داشته باشند، بطوریکه حتی وقتی بنای ارزشمند تخت جمشید را از جنبه نجومی بررسی می کنیم در کهن ترین بخش صفه تخت جمشید، آنجا که داریوش دستور نخستین ساختمان را در سال 85 قبل از میلاد داد و اکنون تالار شورا خوانده می شود، محل و نشانه انجام گرفتن اولین رصد پرتو خورشید در بامداد نخستین روز فروردین ماه است.هدف عمده این پژوهش بررسی تاریخچه تاسیس رصدخانه ها و ابزارهای نجومی در ایران می باشد. روش تحقیق در این پژوهش بر اساس روش توصیفی– تحلیلی و به صورت کتابخانه ای است. که در مرحله مطالعات کتابخانه ای از کتاب ها، مقالات و پژوهش های مرتبط با موضوع تحقیق استفاده شده است.