بررسی شکل گیری نماهای دوره پهلوی اول در جداره خیابان تربیت تبریز

احداث خیابانهای جدید در دوره پهلوی اول باعث تخریب وسیع بافت تاریخی شهرهای ایران شده است. با گذشت زمان و با تغییرات صورت گرفته در اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور در ده ههای اخیر، بناهای ایجاد شده در خیابانهای پهلوی اول، اکنون دارای ارزش تاریخی بوده و میراث فرهنگی و معماری جامعه گذشته تلقی میشود. در دوره پهلوی اول باوجود تاثیر گرفتن معماری از هنر و معماری غرب، بافتی کامال هماهنگ و همگون در شهرهای ایران شکل گرفته بود. متاسفانه اکنون افزایش سرعت تحوالت فرهنگی و هنری در ایران و جهان از یک سو و عدم وجود نگرش الزم برای حفظ آثار ارزشمند تاریخی در جامعه ایران از سوی دیگر، باعث تخریب بافت و جداره تاریخی شهرها و خیابانها و از آن جمله خیابان تربیت تبریز شده است. بدون تردید شناخت تاریخ معماری و ویژگیهای آن در دوره پهلوی اول، در حفظ و به ویژه بازسازی بناهای باقیمانده و حتی ایجاد بناهای جدید باهویت در جداره تربیت نقش بسیار مهمی ایفا خواهد کرد. در این پژوهش ضمن مطالعه تاریخ احداث و موقعیت خیابان تربیت در محله قدیمی نوبر، بناهای جداره این خیابان بررسی شده و به چهار دسته عمده شامل بناهای دوره پهلوی اول، بناهای قبل از دوره پهلوی، بناهای جدید با هویت جداره تربیت و بناهای جدید بدون هویت، طبقهبندی شده است. سپس با در نظر گرفتن افزایش ارتباط با اروپاییان در آن دوره، معماری بناهای جداره دوره پهلوی اول در این خیابان با معماری اروپا مقایسه شد. مطابق بررسیهای تطبیقی انجام شده، معماری بناهای این دوره با اقتباس شکلی از معماری نماهای دوره گوتیک و باروک اروپا انجام شده است. این تطابق در شکل سنتوریها، تزیینات آجری، کشیدگی عمودی پنجره ها، قوس پنجره ها، پنجره های بدون قوس و تراسهای فلزی نماهای مربوط به دوره پهلوی اول در جداره خیابان تربیت مشاهده میشود.

کلیدواژه ها:

جداره خیابان تربیت ، دوره پهلوی اول ، دوره باروک ، دوره گوتیک ، نمای ساختمان