تبیین تجارب و دیدگاه بیماران دیابتی نوع 2 در خصوص موانع خودمراقبتی : مطالعه کیفی

سابقه و هدف: دیابت یکی از شایع ترین بیماری های مزمن و یک مشکل مهم بهداشت عمومی می باشد. این بیماری به علت بار بالای بیماری، ایجاد عوارض جبران ناپذیر، مادام العمر بودن و تاثیر بر کیفیت زندگی بیماران اهمیت ویژه ای دارد. بیماران دیابتی با مدیریت درست بیماری می توانند سال ها به طور سالم زندگی کنند. بدین دلیل اغلب پزشکان، بیماران را به سوی آموزش خودمراقبتی سوق می دهند تا به آنها در مدیریت بیماریشان کمک کنند. لذا هدف این مطالعه تبیین تجارب و دیدگاه بیماران دیابتی نوع 2 در خصوص موانع خودمراقبتی بود. مواد و روش ها: این تحقیق یک پژوهش کیفی به روش تحلیل محتوا بود که در سال 1396 روی 48 نفر بیمار دیابتی نوع 2 ساکن روستای الورد شهرستان شهریار انجام شد. نمونه گیری در این مطالعه از نوع هدفمند و حجم نمونه مبتنی بر داده ها بود. نمونه گیری و انتخاب افراد، تا جایی که ادامه جمع آوری داده ها، تکرار داده های قبلی بود و پدیده اشباع، ادامه یافت. معیار ورود مطالعه عبارت بود از رضایت آگاهانه، داشتن قدرت بیان، بیمار دیابتی نوع 2 که در سال 1396 درگیر بیماری دیابت بودند و در خانه ی بهداشت پرونده داشته و حداقل یکبار توسط پزشک مورد معاینه قرار گرفته بودند. مصاحبه ها به صورت نیمه ساختار یافته و بحث گروهی متمرکز انجام گردید. مصاحبه ها پس از رسیدن به اشباع و پیاده سازی، توسط نرم افزار 10 MAXQDA به روش تحلیل محتوا آنالیز شدند. یافته ها: مشارکت کنندگان شامل 48 نفر،(30زن و 18مرد) با طیف سنی 29 تا 80 سال بودند. میانگین سنی مردان 10/07± 59/36 و زنان 12/37±53/06 سال و سطح تحصیلات آنها بی سواد (27/1 %)، زیردیپلم (58/3 %) و دیپلم (14/6 %) بود. شغل تمام زنان شرکت کننده در مطالعه خانه دار و شغل اکثر مردان کارگری (55/6 %) بود. نظرات بیماران، در 2 گروه اصلی ارایه شدند: 1. موانع 2. عوامل انگیزه ساز. که موانع خودمراقبتی به طور کلی در 2 دسته قرار گرفتند: موانع درونی و موانع بیرونی. موانع درونی خود به دو زیرمجموعه تقسیم گردید: موانع فردی و موانع خانوادگی. که موانع فردی شامل موانع جسمی، موانع روانی، موانع انگیزشی و عوامل انگیزشی بود. و موانع خانوادگی شامل موانع حمایتی شد. موانع بیرونی نیز به چهار دسته ی اصلی تقسیم بندی گردید که عبارتند از موانع اقتصادی، موانع آموزشی، موانع اجتماعی و موانع فرهنگی. نتیجه گیری: درصد بالایی از بیماران دیابتی نوع 2، برای خودمراقبتی با موانع مهمی روبرو هستند. ارتقاء سلامت در بیماران دیابتی و حفظ آن به میزان زیاد به رفتارهای خودمراقبتی بیماران وابسته است. افزایش حمایت روانی خانواده و جامعه از بیماران، و ارایه اطلاعات کافی و آموزش اصول خودمراقبتی به افراد درجه یک خانواده بیمار و استفاده از نیروهای کارآمد همچون کارشناسان تغذیه و پرستاران آموزش دیده به صورت پاره وقت در خانه بهداشت می تواند مفید باشد.

کلیدواژه ها:

دیابت نوع 2 ، خود مراقبتی ، موانع ، دیدگاه