اثر حفاظتی عصاره آبی-الکلی عناب بر مارکرهای کلیوی و کبدی در سمیت القا شده با استامینوفن در موش صحرایی نر

سابقه وهدف : آسیب های کبدی و کلیوی ناشی از مواد شیمیایی و برخی داروها، باعث التهاب و اختلال در دفع سموم بدن می شود. استامینوفن دارویی ضد تب وضد درد است که استفاده نادرست و بی رویه آن برای طولانی مدت و در دوز بالا باعث سمیت های کبدی و کلیوی می شود. در سال های اخیر، بررسی های زیادی در ارتباط با اثر گیاهان دارویی در پیشگیری وحفاظت در برابر مسمومیت ناشی از این دارو معطوف شده است. همچنین برخی مطالعات بیان کرده اند عناب دارای اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی می باشد. هدف از این مطالعه اثر حفاظتی عصاره آبی الکلی عناب بر مارکر های کلیوی و کبدی درسمیت کبدی القا شده با استامینوفن بود. مواد و روش ها: در این مطالعه32 سر موش صحرایی نر 60 روزه نژاد ویستار به میانگین وزن20±220 گرم به4 گروه به طور تصادفی(N=8) شامل: هپاتوتوکسیک کنترل، هپاتوتوکسیک و دریافت کننده عصاره عناب با دوز mg/kg100 ، هپاتوتوکسیک و دریافت کننده عصاره عناب با دوز mg/kg200 وکنترل سالم دریافت کننده نرمال سالین، تقسیم شدند. این موشها از مرکز تحقیقات طب تجربی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند خریداری و جهت تطابق با محیط جدید به مدت 2 هفته در شرایط استاندارد آزمایشگاهی نگهداری شدند. برای القا هپاتوتوکسیسیتی ناشی از استامینوفن 4 تزریق درون صفاقی استامینوفن با دوز mg/kg 150 طی 2 هفته انجام شد. مداخله در گروه های مورد مطالعه یک ماه به صورت هر روز cc 1 گاواژ صورت گرفت و در انتهای مطالعه پس از بی هوشی موش ها به وسیله کتامین (mg/kg 80) و زایلازین (mg/kg 10) خونگیری از قلب به روش پونکسیون قلبی انجام شد. سرم جدا شده و پارامترهای بیوشیمی شامل مارکرهای کلیوی (Urea،Creatinine) و مارکرهای عملکردی کبدی شامل آنزیم های کبدی (ALT، AST، ALP) و توتال پروتیین با استفاده ازکیت پارس آزمون (تهران-ایران) و دستگاه Prerstig 24i(Tokyo Boeki) اندازه گیری شدند. نتایج پس از جمع آوری وارد نرم افزار SPSS ورژن16 و بوسیله آزمون آماری ANOVA و کروسکال والیس و تست توکی در سطح معنا داری 0/05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج مطالعه حاضر حاکی از آن بود که سطح سرمی مارکر ای کلیوی و آنزیم های کبدی و توتال پروتیین در گروه کنترل هپاتوتوکسیک نسبت به کنترل سالم بالاتر بود. سطح سرمی افزایش یافته اوره در گروه هپاتوتوکسیک دریافت کننده عصاره عناب به صورت وابسته به دوز کاهش معناداری داشت (P<0/05). در گروه های دریافت کننده عناب در مقایسه با کنترل هپاتوتوکسیک سطح سرمی آنزیم های کبدی کاهش وابسته به دوز داشت. نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان داد که استفاده از عصاره آبی- الکلی عناب در پیشگیری از سمیت کبدی و کلیوی که در اثر استفاده بی رویه از استامینوفن ها ایجاد شده، موثر می باشد و با بررسی های بیشتر امید است که بتوان در آینده از آن به عنوان یک مکمل دارویی جهت پیشگیری از این عارضه بهره گرفت.

کلیدواژه ها:

عناب ، آسیب کبدی ، استامینوفن ، ماکرهای کبدی ، کلیوی