نقش ارسی درخانه های قاجاری تهران ( نمونه موردی خانه قوام الدوله )

ارسی ها پنجره های چوبی مشبکی هستند که معمولا به شیشه های رنگی مزین می شوند و برای باز و بسته شدن ، در محفظه ی خود بالا و بایین می روند. این عناصر تزیینی مجموعه ای از طبیعت ، فناوری ، ریاضی ، هنر و عرفان هستند که با استفاده از مصالحی همچون چوب ، شیشه ، کاغذ ، گچ و رنگ های الوان در کنار تکنینک های گره چینی ، معرق ، منبت ، مشبک و درودگری ... در کنار عملکردهای متفاوت خود، به عنوان عناصر تزیینی در معماری ایرانی محسوب می شوند.چنانچه در معماری و اعتقادات ایرانی نور عاملی عرفانی محسوب میشود معماران ایرانی سعی میکردند تا به آن بخش از فضا که در معرض تابش نور قرار میگرفت، روح ببخشند . ارسی ها نور طبیعی را گرفته و با توجه به رنگهایی که در آنها کار شده بود به فضایی که برای آن طراحی شده بودند، کیفیت میبخشیدند . نخستین نمونه های استفاده از ارسی در آثار معماری ایران به طور گسترده، به زمان صفویه باز میگردد ولی دوران شکوفایی این هنر را میتوان در معماری دوران قاجار یافت .اگرچه ارسی در این دوره استفاده عمومی نداشته ، ولی در بسیاری بناها از جمله کاخها ، برخی مساجد و خانه ی افراد سرشناس در زمره یک عنصر معماری و نیز تزیینی بوده است. نکته حایز اهمیت در استفاده ازین عناصر تزیینی توجه همیشگی معماران ایرانی به لزوم کاربری عناصر تزیینی در معماری ایرانیست چنانچه اغلب ارسی ها معمولا در مناطق مختلف ایران برای تعدیل شرایط اقلیمی و استفاده بهینه از انرزی های طبیعی استفاده میشدند . ابعاد و اندازه ارسی در هر خانه و بنا برحسب مقیاس متفاوت بوده است. تنوع در اندازه و مکان قرارگیری در یک ساختمان بطور قابل ملاحظه ای در ساخت ارسی موثر بوده است .

کلیدواژه ها:

ارسی ، خانه های مسکونی ، هنرهای سنتی ، معماری دوره قاجار ، تهران