بررسی و ارزیابی کاربری مسکونی و رتبه بندی عوامل موثر بر آن با استفاده از تکنیک های MADM (مطالعه موردی شهر اهواز)

مسکن به عنوان یکی از نیازهای اساسی انسان و یکی از معیارهای سنجش توسعه یافتگی محسوب می شود. از طرف دیگر روند رو به رشد شهرنشینی در کشورهای جهان سوم و بحران مسکن در شهرها باعث گسترش زاغه ها و مناطق حاشیه نشین شده است. بنابراین توجه به مسکن و برنامه ریزی ان در اکثر برنامه ریزی های ملی، منطقه ای و شهری بیش از پیش احساس می شود، در این راستا، این مقاله در صدد است عوامل موثر بر کاربری اراضی مسکونی شهر اهواز را شناسایی و رتبه بندی کند. شهر اهواز و روند تحول و توسعه کالبدی آن همانند سایر شهرهای بزرگ کشور از تمامی آن چه بر روند تصویب، اجرا و هم چنین لغو بسیاری از این قوانین گذشت، متاثر شده است. به طوری که از اوایل دهه 70 ، توسعه های بدون برنامه، ایجاد شهرک ها و فعالیت های صنعتی در حاشیه شهر و شکل گیری محل های سکونت پیرامون آنها و به همین ترتیب اتصال و پیوستن روستاهای همجوار به محدوده شهر به ویژه درحوزه جنوبی شهر از جمله پیامدهایی بوده اند که قوانین و مقرارت و تحولات گوناگون همواره موجب تشدید و تداوم آنها بوده است. در ابتدا با به کارگیری نظرات خبرگان به وسیله استفاده از تکنیک دلفی، 37 مولفه بر کاربری اراضی مسکونی شهر اهواز شناسایی و در چهار گروه دسته بندی گردید و در نهایت؛ با استفاده از روش های آماری و تکنیک های MADM این عوامل مورد رتبه بندی قرار گرفت . نتایج به کارگیری تکنیک های MADM نظیر AHP و TOPSIS حاکی از آن است که از بین عوامل چهارگانه ی موثر بر کاربری اراضی مسکونی بیشترین تاثیر را عامل اقتصادی داراست. در بین عوامل اقتصادی بیشترین اهمیت در انتخاب مسکن به شغل افراد با Ci=0/706 و بعد ارزش زمین و ساختمان با 0/652 تعلق دارد . همچنین در بعد محیطی نیز تاثیر پستی و بلندی با 0/644 و در بعد فرهنگی سطح فرهنگ افراد محله با 0/618 و در نهایت در بعد اجتماعی نزدیکی به اقوام و تاثیر همسایگان با 0/741 بیشترین نقش را داشته اند.

کلیدواژه ها:

کاربری اراضی مسکونی ، تکنیک دلفی ، MADM ، AHP ، TOPSIS ، اهواز