شکوفایی نوکتی لوکا (Noctiluca sciantilans) از کشند قرمز تا کشند سبز در آب های خلیج فارس (استان هرمزگان)

نوکتی لوکا (Noctiluca) ، متعلق به رده دینوفیسه ها و یکی از عوامل مسبب کشند قرمز در سطح جهان است. شکوفایی این دینوفیسه با تغییر رنگ آب به دو صورت قرمز و سبز مشاهده می گردد. بر اساس تحقیقاتی که در زمینه پلانکتون و مشاهده کشند قرمز از سال 1370 تا 1396 در پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان به عمل آمده، شکوفایی نوکتی لوکا از داینوفلاژله ها در اکثر مواقع در ماه های سرد سال رخ می دهد نکته قابل توجه اینکه در سال های پیشین شکوفایی نوکتی لوکا با تغییر رنگ آب به صورت قرمز و نارنجی و همچنین نورزایی آن در شب نیز گزارش شده است. ولی در چند سال اخیر شکوفایی این داینوفلاژله سبب ایجاد رنگ سبز در سطح دریا و ایجاد کشند سبز گردیده است. اگر چه نوکتی لوکا از گروه داینوفلاژله های غیر سمی است اما اگر شکوفه های آن طولانی مدت و پایدار باشد، به واسطه کاهش شدید اکسیژن می تواند همراه با مرگ و میر و اثرات منفی بر اکوسیستم باشد. با استفاده از تصاویر ماهواره ای و خبرهای محلی مبنی بر مشاهده لکه های سبز در سطح آب دریا مناطق را مشخص نموده و سپس گشت میدانی جهت جمع آوری نمونه ها با استفاده از قایق به عمل آمد. گشت های دریایی در آب های ساحلی شهربندرعباس، اطراف جزیره هرمز و قشم، سیریک و جاسک در استان هرمزگان در طی سال های 1396 -1394 صورت پذیرفت. نمونه ها از نیم متری زیر سطح با بطری جمع آوری (یک نمونه با قرار دادن در یخ جهت بررسی نمونه زنده و یک نمونه با لوگل تثبیت) و به آزمایشگاه جهت آنالیز منتقل گردید. نتایج آزمایشگاهی نشان داد که لکه های سبز مشاهده شده ناشی از شکوفایی Noctiluca sciantilans بوده که هم زیست با ریز جلبک Pedinimonas noctiluca با اندازه 6 -3 میکرون متعلق به شاخه کلروفایتا (Chlorophyta) و رده پرازینوفیسه (Prasinophyceae)، است از تراکم های ثبت شده در محدوده 8000 تا 1000000 سلول در لیتر برآورد شد تراکم ریزجلبک بین 1000-800 سلول در درون هر سلول نوکتی لوکا به دست آمد. تحقیقات متعدد بیان نموده که نوکتیلوکا سبز در آب های یوتروف و آلوده رخ می دهد و این نشان می دهد که در اکوسیستم تغییراتی رخ داده که تاثیر گذار بر روی رفتار این گونه از داینوفلاژله ها شده است.

کلیدواژه ها:

دینوفیسه ، کشند قرمز ، کشند سبز ، خلیج فارس ، استان هرمزگان