ارزیابی خطر آلودگی نفتی در رسوبات منطقه حفاظت شده حرای تیاب

آلودگی محیط های آبی به یکی از مشکلات جدی در بسیاری از نقاط جهان تبدیل شده است که اغلب رودخانه ها خلیج ها را تحت تاثیر قرار داده است. تقریبا تمام اکوسیستم های ساحلی دریایی دارای ساختار پیچیده و ویژگی هایی هستند که به راحتی آن ها را نسبت به فعالیت های انسانی آسیب پذیر می سازد. یکی از مهم ترین و خطرناک ترین آلاینده های محیط های آبی، نفت و مشتقات آن است که می توانند از منابع مختلفی از جمله لوله های انتقال نفت، تصادم نفت کش ها، ورود پساب های حاوی نفت و تخلیه آب توازن کشتی ها وارد محیط های آبی شوند. مانگروها عموما در خطوط نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری مشاهده می شوند. این درختان حساسیت بالایی نسبت به آلودگی نفتی دارند و این آلودگی یکی از مهم ترین عوامل تخریبی آن ها محسوب می شود. هدف از این پژوهش، ارزیابی آلودگی نفتی کل (TPHs) رسوبات سطحی بنادر تیاب و کلاهی و همچنین رویشگاه های حرای مجاور آن ها است. بدین منظور نمونه برداری از رسوبات در 11 ایستگاه به صورت سه بار تکرار در طول نوار ساحلی و رویشگاه های مانگرو انجام شد. ویژگی های فیزیکی و شیمیایی رسوبات از قبیل دانه بندی، pH، ماده آلی کل (TOM) و کربن آلی (OC) با استفاده از روش های استاندارد اندازه گیری شد. غلظت هیدروکربن های نفتی کل با استفاده از طیف سنجی فلویورسانس پرتو ماورای بنفش (UVF) تعیین گردید. میانگین غلظت TPHs در کل نمونه ها برابر با 0/49± 2/24 میکروگرم بر گرم و گستره تغییرات آن ها از 0/36 تا 4/89 میکروگرم بر گرم وزن خشک رسوب به دست آمد. غلظت های تشخیص داده شده برای هیدروکربن های نفتی کل پایین تر از مقدار زمینه خطر زیست محیطی (5 میکروگرم بر گرم) است. نتایج نشان داد که غلظت هیدروکربن های نفتی در ایستگاه های نزدیک به تاسیسات ساحلی بیشتر از ایستگاه های واقع در قسمت های میانی جنگل های حرا است که از دلایل این کاهش غلظت، می توان به افزایش فاصله این ایستگاه ها از منابع آلوده کننده و همچنین جذب این آلودگی ها توسط درختان حرا اشاره کرد. در نهایت نتایج حاصل از تحلیل آماری داده ها نشان داد که پارامترهای فیزیکی و شیمیایی رسوبات (دانه بندی، pH، ماده آلی و کربن آلی)، فلزات سنگین و هیدروکربن های نفتی کل با یکدیگر همبستگی نداشته که می تواند بیانگر وجود منشاء یا عوامل کنترل کننده متفاوت برای هر یک از این پارامترها در رسوبات مورد مطالعه باشد.

کلیدواژه ها:

کل هیدروکربن های نفتی ، مانگرو ، کربن آلی ، ماده آلی کل