نظریه زبان محرمی و هم دلی نزد مولانا و پیوند آن با کارکردهای ادبی زبان

زبان محرمی در نگاه مولانا، همان زبان هم دلی ست. زبانی که از خاشاک لفظ و تردد معنا و عارضه ی ماضی و مستقبل، عاری ست و چون خاست گاهش دل انسان است، هم محرم است و هم صادق. زبانی که محرم و صادق باشد، اگرچه دارای نظامی پیچیده و ساز و کاری دشوار باشد، بدون شایبه است و به سادگی میان فرستنده و گیرنده، پیوند هم دلی برقرار می کند؛ منتها وقتی ما می گوییم زبان محرمی یا زبان هم دلی، لفظ زبان از دو حال بیرون نیست. یا کاربردی مجازی دارد؛ چنان که زبان زنبور عسل دارد؛ یا کاربردی واقعی، چنان که از زبان نوشتار و گفتار سخن می گوییم. مولانا چنین پنداشته که زبان محرمی، دارای همان نظامی ست که زبان نوشتار و گفتار داراست. از اینم رو از آن یاد کرده و شرح آن را مطابق با همه ی دیدگاه های عرفانی، به فهم اسرار عرفان سپرده است. ما در این مقاله، به روش تحلیل محتوا، ضمن تشریح نظریه ی زبانی مولانا، از ارتباط تنگاتنگ این نظریه با ادبیات یاد کرده ایم.

کلیدواژه ها:

زبان محرمی ، زبان هم دلی ، زبان گفتار ، زبان نوشتار ، زبان ایماء ، مولانا و دیگر عارفان