ارزیابی آسیب پذیری منابع آب های زیرزمینی دشت شلمزارنسبت به آلودگی با استفاده از مدل دراستیک

زمینه و هدف: منابع آب زیرزمینی اگرچه از آسیب پذیری کمتری نسبت به آب های سطحی برخوردارند، اما به دلیل عدم سهولت تصفیه در صورت آلوده شدن نیاز به مدیریت مناسبی دارند. در این تحقیق با توجه به اهمیت آبخوان دشت شلمزار در تامین آب شرب و کشاورزی ارزیابی آسیب پذیری این آبخوان بر گرفته از پایان نامه سال 96 انجام شد. مواد و روش ها : در این مطالعه با جمع آوری پارامترهای ورودی مدل دراستیک شامل عمق آب زیرزمینی، تغذیه خالص، مواد تشکیل دهنده آبخوان، نوع خاک، توپوگرافی، اثر منطقه غیر اشباع و هدایت هیدرولیکی آبخوان و تهیه نقشه ها و تلفیق آنها با نرم افزار 10.2 ArcGIS نقشه نهایی آسیب پذیری دشت بدست آمد. نتایج: آسیب پذیری آبخوان دشت شلمزار در چهار محدوده ، خیلی پایین، پایین، پایین تا متوسط، متوسط تا زیاد با نسبت های 11/1، 54، 29/87، 4/8 درصد قرار می گیرد. بر اساس روش دراستیک حداکثر پتانسیل آلودگی در بخش های جنوب شرقی، شمال و شمال غربی دشت شلمزار بدست آمده است، در این بخش ها رسوبات موجود در محیط غیر اشباع آبخوان نسبت به قسمت های دیگر عمدتا بافت درشت دانه تر داشته و سطح آب زیرزمینی در این منطقه نیز کم است؛ در نتیجه پتانسیل آلودگی آب زیرزمینی در این محدوده افزایش یافته است. با توجه به ماهیت روش دراستیک و تا حدودی کم بودن مقدار بارندگی در محدوده دشت و در نتیجه پایین بودن سطح آب زیرزمینی آن، استنباط می گردد که منابع آب در ناحیه آلایندگی شدید قرار نمی گیرد. نیترات اندازه گیری شده در 16 چاه برداشت آب در سطح منطقه نشان داد که خطری از لحاظ نیترات متوجه دشت نیست مقدار نیترات آب زیرزمینی از 5 تا 20 میلی گرم بر لیتر بوده است. ضریب همبستگی میان شاخص دراستیک با غلظت نیترات در دشت مورد مطالعه 0/8 بدست آمده است. نتیجه گیری: نقشه پهنه بندی پتانسیل آلودگی آب زیرزمینی دشت شلمزار با استفاده از شاخص دراستیک در این پژوهش از دقت مناسبی برخوردار است. نتایج این تحقیق می تواند در اتخاذ تصمیمات مدیریتی در راستای بهره برداری پایدار از منابع آب زیرزمینی در دشت شلمزار مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

آسیب پذیری ، دراستیک ، آبخوان ، ArcGIS10.2