نقد حکمرانی بر دانشگاه ها از منظر ایجاد چالش در استقلال دانشگاهی از زمان تاسیس وزارت علوم و آموزش عالی

حکمرانی به زبان ساده عبارت از شیوه اعمال قدرت بر زیردستان بر اساس نظامی از قوانین و مقررات است. حکمرانی وزارت علوم و آموزش عالی بر دانشگاه ها از سال 1346 آغاز شد و قانون آن مشتمل بر 10 ماده و ده تبصره در تاریخ 12 خرداد 1346 به تصویب مجلس شورای ملی رسید و به طور رسمی به دولت وقت ابلاغ شد. از همان ابتدا دانشگاه ها و استادان، وجود این وزارت خانه را مانع رشد و پیشرفت علم، آزادی علمی و استقلال دانشگاهی تلقی کرده و نوعی دخالت آمرانه و امرونهی در امور دانشگاه ها دانستند. نظر بر این بود که به احتمال زیاد با این مصوبه دانشگاه ها توسط افرادی خاص به سمت اغراض سیاسی و سلایق فردی گرایش یابد. دولت نیز در عمل نشان که تاسیس وزارت علوم با هدف مخالفت شدید با روحانیت و جدایی دین از سیاست و هدایت دانشگاه ها به سمت اغراض درباریان انجام شده است. استادان سمت های وزارت علوم و آموزش عالی را به دلیل اشتغال علمی و مخالفت دانشگاه ها نپذیرفتند و برای کاهش نفوذ وزارت علوم، سران کشور را به عنوان رییس هییت امنای خود انتخاب کردند و عملا آموزش عالی وارد سیاسی کاری و بازی قدرت شده و استقلال دانشگاه ها در تمامی ابعاد یعنی استقلال ساختاری، محتوایی، مالی و سیاسی مفهوم و مضمون خود را از دست داد و شکست عظیمی در پیشرفت علم در کشور پدید آمد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مصوبات و قوانین مرتبط در عمل نتوانسته است استقلال دانشگاه ها را تضمین کند و این امر دلایل مختلفی دارد، در این مقاله با رویکردی توصیفی- تحلیلی و انتقادی، نقش حکمرانی بر دانشگاه ها از زمان تاسیس وزارت علوم و آموزش عالی در استقلال دانشگاهی مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

آموزش عالی ، حکمرانی ، استقلال دانشگاهی ، وزارت علوم و آموزش عالی