سایه ی همای بر دیوان حافظ

حافظ شیرازی - شاعر و عارف برجسته قرن هشتم-از عالی ترین شاعران جهان است که اثربخشی کلامش از پس قرن های متوالی هنوز دلنشین است .نبوغ و حضور ذهن بی مانند حافظ منتهی به این شده که حاصل علم و شعر و کلام گذشتگان را به خاطر بسپارد و درنهایت در ابیات خود متجلی سازد.در میان تاثیرات فراوانی که حافظ از پیشینیان خود گرفته شاعرانی چون سعدی و مولانا و سلمان ساوجی در حوزه غزل سرایی نقش به سزایی داشته اند. اما در پژوهشهای ادبی کمتر به تاثیر معنایی و زنجیره واژگانی منطق الطیر عطار نیشابوری بر غزل حافظ توجه شده است.فریدالدین عطار نیشابوری ،از بزرگترین عارفان شاعر قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری است. زیباترین و برجسته ترین اثر عطار ، کتاب منطق الطیر است.قهرمانان این کتاب پرندگاناند و از زبان پرندگان مسایل سیر و سلوک عارفانه و حرکت به طرف کمال بیان میشود. نام قهرمانان کتاب منطق الطیر به وفور در دیوان حافظ شیرازی به چشم میخورد.مطالعه غزل و غزلسرایی شاعران ایران زمین همواره از نیازهای شعرای مهم ادب پژوهی بوده است تا از این راه شعر و اندیشه شاعران هر چه بیشتر شناخته شود.مکتب عرفانی مشابه این دو شاعر،از جهات گوناگون ،قابل توجه و اعتناست،ازجمله:مشابهت تعبیرهای جالب در مورد همای است.در ادامه تلاش نگارنده بر نمایاندن سیمای همای و استخراج پیشینه ی او از کتاب منطق الطیر در راستای تحقیق وجود ارتباط معنایی با بیت زیر از دیوان حافظ صورت پذیرفته است.همایی چون تو عالیقدر حرص استخوان تا کی **************** دریغ آن سایه ی دولت که بر نااهل افکندی

کلیدواژه ها:

منطق الطیر ، دیوان حافظ ، سایه ی همای ، رمزشناسی ، تمثیل