سرچشمه های تصوف ، سیاست و عرفان در آثار نجم الدین رازی و واکاوی اندیشه ایرانشهری در آن ( با تاکید بر مرصاد العباد و مرموزات اسدی)

مقاله حاضر با تبیین برخی مفاهیم، اصول و نظریه های مندرج در فرهنگ و اندیشه ایرانی در دوره پیش از اسلام کوشیده است مجموعه فکر ایرانی را به مانند دستگاهی منسجم و متعامل نشان دهد. بر این اساس هندسه فکر ایرانی از سه جزء نظام اعتقادی، نظام اخلاقی و نظام سیاسی تشکیل شده است. نجم رازی، از جمله صوفیانی است که به ارتباط متقابل بین سیاست و عرفان معتقد است وبا تلفیق عشق و عبادت و عرفان و سیاست ، راه سومی را در میان دو گرایش عمده ی تاریخی به عرفان گشوده است.از سویی دیگر جایگاه اندیشه های ایرانشهری در تفکر این نظریه پرداز اشراقی محل تامل و پرسش است. از نظر او، پادشاهی عنایت خداوند به افراد است، و پادشاه، خلیفه خداوند بر روی زمین محسوب میشود، ولی اگر پادشاه کوچکترین ظلمی کرد، نایبی خداوند از او ساقط میگردد و پس از آن دیگر ابلیس روی زمین است. رعیت پروری از جمله مهمترین کارهایی است که پادشاهان و وزرا باید به آن بپردازند و نیز تمام کارهای خود را برای رضای خداوند انجام دهند و البته خود را در میان نبینند تا سلوکشان به سوی قرب الهی کامل شود. این مولفه ها اگرچه نظر به ایران باستان و تفکر ایرانشهری دارند اما به نظر میرسد گرایش تام و تمام رازی پیوندی اندک با این سرچشمه د اشته باشد.

کلیدواژه ها:

نجم الدین رازی ، مرصادالعباد ، مرموزات اسدی ، سیاست ، عرفان ، عرفان سیاسی