تاثیر هژمونی قدرت بر تحولات مبلمان ایران در دو دوره صفویه و قاجار

با توجه به شواهد و مدارک موجود، از هزاران سال پیش، صندلی با اشکال گوناگون به عنوان وسیله ای جهت نشستن مورد استفاده قرار می گرفت. به عنوان نمونه، قدیمی ترین نمونه صندلی کشف شده در ایران، بر روی نقش برجسته ای است که پادشاه عیلام، شوشینک، بر روی آن نشسته است؛ با دقت به نقوش موجود از مبلمان بر روی نقش برجسته ها، نگاره ها، سکه ها، انواع ظروف، پارچه ها و عکس ها چنین بر می آید که از دیرباز تا چند دهه پیش، میان فرمانروایان، خلفا و تخت سلطنتی رابطه ای ناگسستنی وجود داشته است؛ بر همین اساس در این پژوهش، با استفاده از روش کتابخانه ای و بر اساس مستندات تاریخی، ابتدا با روش توصیفی شماری از اسناد مبلمان دوره های صفویه و قاجار و بستر تاریخی این ادوار مورد بررسی قرار گرفته و سپس با استفاده از روش توصیفی، به تحلیل در خصوص ویژگی های مبلمان صفویه و قاجار و در نهایت میزان تاثیرگذاری هژمونی قدرت بر تحولات مبلمان دو دوره مذکور پرداخته شده است؛ و حاصل چنین تحقیقی، نشان دهنده این است که در هر عصری، از جمله دوران صفویه و قاجار، طراحی و ساخت مبلمان و میزان تزیینات و مصالح به کار رفته در آن، وابستگی بسیاری به اعتقادات جاری در هر دوره و مهم تر از آن ذایقه و اهداف شاه و درباریان، جهت اعلام برتری و تاثیرگذاری مثبت بر اذهان مردم داشت تا جایی که می توان در کنار تاج و کلاه کیانی، شمشیر، بازوبند و جامه سلطنتی، از تخت نیز به عنوان نماد مهم قدرت پادشاهان نام برد؛ بنابراین از مبلمان به عنوان ابزار و مولفه کاربردی مفهوم هژمونی بهره گرفته می شد؛ به گونه ای که دیگر نمی توان منکر خاصیت تعیین کننده و تاثیرگذار قدرت بر سبک و سیاق مبلمان و ارتقا یا نزول کیفی در آن شد.

کلیدواژه ها:

هژمونی ، مبلمان ، صفویه ، قاجار