پایش زمانی و مکانی پدیده گردوغبار با استفاده از داده های ماهواره ای در جنوب شرق ایران، با تاکید بر منطقه جازموریان

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه اطلاعات جغرافیایی ( سپهر)، دوره: 27، شماره: 106
  • کد COI اختصاصی: JR_SEPEHR-27-106_011
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 571
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مریم ارجمند

کارشناس ارشد مهندسی منابع طبیعی، گرایش مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه فردوسی مشهد

علیرضا راشکی

ستادیار گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد

حسین سرگزی

اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سیستان و بلوچستان، زاهدان

چکیده

منطقه جازموریان واقع در جنوب شرقی ایران- بین دو استان کرمان و سیستان و بلوچستان ایران، هماکنون به دلیل خشکسالی و سد سازی های متعدد، کاملا خشک و تبدیل به بیابان شده است. این منطقه یکی از مناطق کلیدی تولید گردوغبار کشور است، اما تاکنون مطالعات محدودی در این منطقه بخصوص در زمینه گردوغبار صورت گرفته است. به منظور بررسی گردوغبار در این منطقه از داده های ماهواره ای شامل شاخص گردوغبار AAI بدست آمده از سنجنده های-TOMS_N7 (1978 1993)، _TOMS EP (1996-2005) و OMI (2005-2014) و شاخص عمق نوری گردوغبار AOD حاصل سنجنده های MISR (2000- 2013) و MODIS (2000-2014) استفاده گردید. نمودار تغییرات زمانی شاخص ها در منطقه جازموریان ونقشه های پهنه بندی رخدادهای گردوغبار برای جنوب شرق ایران تهیه شد. چند نقطه در جنوب شرق ایران به عنوان کانون تولید گردوغبار؛ شامل: زابل، منطقه ای در پاکستان نزدیک به مرز ایران، سواحل مکران (خلیج گواتر) و منطقه جازموریان شناسایی گردید. با توجه به تغییرات ساالنه شاخص ها می توان چندین سال یا دوره را به عنوان دوره های اوج طوفان گردوغبار در منطقه شناسایی کرد، 1363 (شروع رخداد طوفان های گردوغبار)، 1370، 1383-1382، 1387 و.1391 به طور کلی روند صعودی در مقادیر شاخصها را میتوان در نتیجه ساخت سدهای متعدد بر سر راه رودهای تغذیه کننده جازموریان و در نتیجه خشک شدن تدریجی آن دانست و افزایش های ناگهانی در مقادیر می تواند در نتیجه وقوع خشکسالی ها باشد. عمده وقایع گردوغبار در منطقه جازموریان در دو فصل بهار و تابستان اتفاق می افتد و به ترتیب در فصل زمستان و پاییز از شدت آن کاسته میشود. بنابراین فعالیت گردوغبار در چهار ماه می، ژوین، ژوالی و آگوست شدید و در چهار ماه نوامبر، دسامبر، ژانویه و فوریه ضعیف تر از سایر ماهها میباشد.

کلیدواژه ها

گردوغبار، شاخص AAI و AOD، جازموریان، جنوب

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.