تجلی نماد گردونه خورشید مهرانه در قالی های ایل قشقایی

منطقه فارس یکی از مناطق مهم بافت قالی و گلیم در ایران است. یکی از عوامل مهم در تنوع و فراوانی گلیم در این منطقه، حضور مردم ترک و فارس در کنار هم است . ایل قشقایی بیشترین تولیدات منطقه فارس را به خود اختصاص داده و تنوع زیاد رنگ ها و نقشمایه ها از خصوصیات قالی های این ایل است. این مقاله بر روی نقش مهرانه [1] یا صلیب شکسته در این بافته ها تمرکز دارد. هدف این مقاله بررسی زبان نمادین این نقشمایه در گذر زمان و ظهور آن در قالی های ایل قشقایی است. نظر به کثرت نقشمایه ها، این نوشتار علاوه بر معانی نقش مهرانه در طول زمان و فرهنگ ها و مذاهب مختلف، به زبان این نقش و دلالت های تلویحی آن در بافته های ایل قشقایی پرداخته است. معدودی ابزار نشانه شناسی در انجام این امر مورد استفاده قرار گرفته است. این تحقیق بر اساس هدف از نوع بنیادی بوده و با جستجو در کشف حقایق و واقعیت ها و شناخت این نقوش به تبیین ویژگی ها و صفات آنها می پردازد، اما بر اساس ماهیت و روش از نوع تاریخی و توصیفی است یعنی با استفاده از اسناد و مدارک معتبر می توان ویژگی های عمومی و مشترک این نقوش را تبیین کرده و به توصیف منظم آنها پرداخت، صفات آن را مطالعه و عند الزوم ارتباط بین متغیرها را بررسی کرد و از طریق تحلیل محتوی به هدف که همانا شناخت صفات و ویژگی های نقش مهرانه و کاربرد آن در قالی های ایل قشقایی است، دست یافت. منابع تصویری، مکتوب و شفاهی بوده اند.

کلیدواژه ها:

قالی های قشقایی ، مهرانه ، نشانه شناسی ، نماد