بررسی امکان تعیین درصد آستانه پوشش مرتعی جهت کاهش رواناب با استفاده از مدل RHEM (مطالعه موردی: حوزه آبخیز شهید نوری کاخک)

وجود پوشش گیاهی در هر منطقه سرعت جریان های سطحی را کاهش داده، سبب نفوذ بیشتر آب به داخل خاک میگردد و تاثیر قابل ملاحظه ای بر کاهش سیلاب های مخرب خواهد داشت. در نتیجه کاهش میزان و شدت رواناب سطحی در حوزه آبخیز یکی از مباحث مهم در مدیریت منابع طبیعی از نظر آبخیزداری و حفاظت خاک است. تحقیق حاضر، به منظور ارزیابی توانایی و قابلیت مدل RHEM (Rangeland Hydrology and Erosion Model) در براورد میزان رواناب دامنه های مرتعی مناطق خشک، در حوزه ی آبخیز زوجی شهید نوری کاخک انجام شد. مدل RHEM یک مدل ریاضی، توزیعی و فیزیکی است که قادر به شبیه سازی فرایندهای هیدرولوژیکی از طریق اطلاعات اقلیم و خصوصیات دامنه است. میزان رواناب در 18 پلات فرسایشی در دو زیر حوزه - شاهد و نمونه- اندازه گیری شد. به منظور اجرای مدل، پارامترهای اقلیم، بافت خاک، طول شیب،تندی شیب، تاج پوشش و پوشش زمین اندازه گیری شد و با ورود به مدل مقادیر رواناب با افزایش ده درصدی متناوب پوشش گیاهی براورد گردید. نتایج نشان دهنده ی کاهش رواناب در اثر افزایش پوشش گیاهی است ، به طوریکه با افزایش 50 درصدی پوشش گیاهی، رواناب به میزان 80 درصد کاهش یافته است. هم چنین، نتایج مبین توانایی مدل در تعیین تاثیر کمی اقدامات بیولوژیکی حفاظت خاک در فرایندهای هیدرولوژیکی و تولید رواناب است.

کلیدواژه ها:

مناطق خشک ، رواناب ، RHEM ، کاخک ، پوشش گیاهی