تحلیلی بر دیدگاه های آسیب پذیری و تاب آوری در مدیریت کاهش مخاطرات

آسیب پذیری و تاب آوری مفاهیمی نزدیک بهم و نیز رایج ترین مفاهیم در بررسی مخاطرات طبیعی هستند.در حجم گسترده تحقیقات منتشر شده در این حیطه برخی بر آسیب پذیری و برخی بر تاب آوری تاکیدداشته اند. گاه دیدگاه های متضاد بین ارتباط این دو مفهوم مطرح بوده و محققان آن ها را متفاوت و حتی درتقابل با هم دانسته و بالعکس گاه آن ها را مرتبط با یکدیگر دانسته که بررسی یکی بدون دیگریاجتناب ناپذیر است. از سوی در سال های اخیر در سطح جهانی، تغییرات چشمگیری در نگرش به مخاطراتدیده می شود؛ به طوریکه دیدگاه غالب از تمرکز صرف بر کاهش آسیب پذیری به افزایش تاب آوری تغییریافته است. با توجه به دیدگاه های متعدد مطرح در رابطه با این دو مفهوم، این تحقیق به شیوه مروری وتحلیلی در پی بررسی این دیدگاه ها به منظور درک تضادها، تفاوت ها و ارتباط این دو مفهوم بر آمده است.بررسی ها حاکی از وجود 6 دیدگاه در زمینه مطرح است؛ ( 1) تاب آوری به عنوان بخشی از ظرفیت سازگاری(2) ظرفیت سازگاری بخشی از آسیب پذیری ( 3) این سه مفاهیم تو در تو بوده و در یک ساختار کلی زیر مجموعه ای از آسیب پذیری هستند ( 4) تاب آوری زیرمجموعه ای آسیب پذیری است ( 5) ظرفیت سازگاریزیرمجموعه ای از تاب آوری است ( 6) تاب آوری و آسیب پذیری جدا از یکدیگر قابل بررسی هستند. همانطورکه این دیدگاه ها نشان می دهند در بحث بررسی تاب آوری و آسیب پذیری مفهوم دیگری تحت عنوانظرفیت سازگاری که گاه ظرفیت مقابله نیز خوانده می شود مطرح است. در نتیجه، با بررسی این دیدگاه هامی توان دریافت که این دو کامل متفاوت و در تضاد با هم دانست و همپوشی بین این مفاهیم اجتناب ناپذیراست. شاید توان جمعیت در مقابله با تغییرات که تحت عنوان ظرفیت مقابله یا سازگاری در متون نظریمطرح است، کشف مسیری برای عبور از آسیب پذیری و تاب آوری باشد.

کلیدواژه ها:

آسیب پذیری ، تاب آوری ، مخاطرات