مسیولیت بین المللی دولتها در قبال خسارت های زیست محیطی

محیط زیست عرصه رشد و نمو استعداد های بشری و بستر ظهور و تکامل و توسعه اندیشه های ضمیر خواهانه بشری است؛ عرصه ای که در پرتو آن می توان از انسان و حقوق آن دم زد ولی این حقوق در وضعیت های بحرانی ناشی از آلودگی و تخریب محیط زیست با چالش هایی روبرو خواهد بود که استیفای حقوق ذاتی بشر را ناممکن خواهد کرد. بر اساس مقررات عرفی و نیز طبق مفاد معاهدات مربوط بدان ، وارد کردن خسارت غیر لازم و قابل اجتناب به محیط زیست به نحو مستقیم و غیر مستقیم ممنوع است. محیط زیست، از نظر لغوی به معنی محیط دور و بر است که مترادف با واژه زندگی و حیات میباشد. هدف کلی تحقیق حاضر بررسی و تبیین سازوکارهایرویکرد نظام مسیولیت بینالمللی دولتها در خسارتهای زیست محیطی میباشد. تحقیق حاضر به روش اسنادی، تبیینی، تفسیری و کتابخانهای است و از جمله انواع تحقیقات توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات لازم با مطالعه کتابها، اسناد و مدارک و مجلات و جستجوی وب سایت ها خصوصا وبسایت سازمان انرژی اتمی، جمع آوری میشود. محور اصلی مطالعات صورت گرفته، اسناد بین المللی مرتبط با موضوع است. با استفاده از تبیین، تفسیر و توصیف اطلاعات جمع آوری شده مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند. تعهد و مسیولیت بین المللی دولت ها در محافظت از محیط زیست که در مواد 21 اعلامیه استکهلم و 12 اعلامیه ریودوژانیرو انعکاس یافته است در رویه قضایی و داوری بین المللی و نیز در اسناد بین المللی در چارچوب مسیولیت حقوقی(مدنی) دولت ها در عدم آلودگی محیط زیست و جبران خسارت وارده به خوبی تثبیت شده است. در نظام های حقوقی ملی نیز محیط زیست با وضع و اعمال ضمانت های اجرایی مدنی و کیفری در قبال آلودگی مورد حمایت قرار گرفته است، هر چند که این ضمانت های اجرایی گاه به علت موانع صلاحیتی عملا0 بلا استفاده می مانند و یا تشتت قوانین ملی و فقدان انگیزه های کافی برای مقابله با آلاینده های زیست محیطی ناشی از فعالیت تاسیسات دولتی یا عمومی، حمایت موثر از محیط زیست را دور از دسترس می نماید.

کلیدواژه ها:

آلودگی های زیست محیطی ، جبران خسارت ، آلوده کننده ، مسیولیت بین المللی