مطالعه تیاتربودگی در داستان های کوتاه صادق چوبک

صادق چوبک، به دلیل علاقه به هنر عکاسی و نمایشنامه نویسی، در آثار خود از انعکاس این دو هنر بهره زیادی برده است. او با جملاتی کوتاه، ماهرانه و جزیی نگر واژه هایی تاثیرگذار به کار می گیرد تا با ایجاد تصاویری عینی و زنده ذهن خواننده خود را به داستان معطوف کند. مهارت چوبک در استفاده از زبان عامیانه به جای زبان نوشتار، غلبه گفتگو بر روایت، ورود بی مقدمه به قلب ماجرا در آغاز داستان، قابلیت متن در انگیزش احساسی خواننده و پردازش تیاتروار عنصر زمان، مکان و شخصیت، این سوال را به ذهن متبادر می کند که داستان های کوتاه چوبک تا چه حد به گونه هنری تیاتر نزدیک هستند به عبارت دیگر، ویژگی تیاتربودگی چگونه و با چه مشخصات زیباشناختی در آثار چوبک نمایان می شود در پژوهش حاضر، برای پاسخ دادن به این سوالات، سه داستان کوتاه عدل ، پاچ خیزک و دزد قالپاق را که به ترتیب، از مجموعه داستان های خیمه شببازی 1324، روز اول قبر 1344 و چراغ آخر 1344 برگزیده شده اند مورد مطالعه قرار می دهیم. در این مطالعه، با بهره گرفتن از رویکرد زیباشناختی میشل وینی، سه مشخصه تصویرسازی، تشابه ساختاری با تیاتر کلاسیک و بعد هیجانی-عاطفی آثار را که به نظر می رسد بیشترین نقش را در تیاتروارگی داستان های کوتاه چوبک داشته باشند مورد بررسی قرار می دهیم. این مطالعه از یک طرف، به درک بهتر ارتباط میان کارکرد دو نظام زیباشناختی، تیاتر و داستان کوتاه، کمک می کند و از طرف دیگر، پژوهش بر آثار چوبک را از سیر تکراری مطالعات موضوعی و ناتورالیستی خارج ساخته و اجازه می دهد که بر آثار این نویسنده بزرگ نگاهی تازه بیفکنیم.

کلیدواژه ها:

تیاتربودگی ، تصویرسازی ، داستان کوتاه ، نمایشنامه ، ساختار تیاترگونه ، بعد هیجانی-عاطفی