بررسی شکل تاریخی شهر اسلامی و مطالعه بافت و ساختار محلات شهری پس از ظهور اسلام (محله ارگ اراک)

امروزه شهرها به عنوان پیچیده ترین مصنوعات بشری و سامانه های یکپارچه زیستی از اجزاء گوناگونی تشکیل یافته اند که در تعامل با یکدیگر یک کلیت واحد را بوجود می آورند محله قسمتی از شهر است که از یک ساختار همگن کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی تشکیل شده است. محله همواره به عنوان بخش مهمی از ساختار شهرها دارای کارکردهای گوناگون بوده است. اسلام که اساسا دینی شهر گراست و در شهر رشد و نمو یافته ، خود موجد شهرهای جدید بوده یا باعث تغییر شکل شهرهای پیش از خود شده است. واضح است که گسترش اسلام در سرزمین های اسلامی به بارور شدن فرهنگ اسلامی منجر می شد. و این فرهنگ ضمن اثر گذاری بر سرزمین های اسلامی از آن ها تاثیر می پذیرفت. اگر شهر را به عنوان یک موجود زنده در نظر بگیریم، در آن صورت محله به عنوان عنصر اصلی به مثابه ی سلول بنیادین این موجود زنده خواهد بود. در مقیاس کلان نیز مبنا قرار دادن برنامه ریزی از این واحدهای خرد شهری نتایج ملموس تر و به مراتب قابل درک تری را در بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان در بر خواهد داشت .محلات شهری این امکان را فراهم می کردند که قشر ها، گروه ها، فرقه ها و مذاهب مختلف در محدوده های خودی شده هویت خود را باز یافته، آداب و رسوم، عادات و مراسم خود را در چارچوب شهر بازسازی کنند. گاهی هم این تعلق و هویت محله ای به دلیل تضاد های بین محله ای منجر به نزاع و درگیری های خونین شده در مقابل هویت شهری قرار می گرفت.

کلیدواژه ها:

شهرهای اسلامی ، ساختار محلات ، شهرنشینی ، محله ارگ اراک