بررسی ارتباط برونگرایی و وجدان با بزهکاری در نوجوانان

زمینه و هدف: بزهکاری نوجوانان به عنوان معضلی اجتماعی از دیر زمان مورد توجه صاحب نظران علوم اجتماعی، روانشناسی و حقوق بوده است. در قرن معاصر افزایش بزهکاری مخصوصا ارتکاب جرایم توام با خشونت یکی از معضلات اجتماعی محسوب گردیده شده که افکار عمومی را به شدت نگران ساخته است. دوران نوجوانی که با مشخصه های شکوفایی غریزه جنسی، تثبیت و تحکیم علایق و منافع شغلی و اجتماعی و میل به آزادی و استقلال مشخص می شود، دوره ای است که از یکسو فشار غرایز، نیازها و میل به تبعیت از ارزش های نوجوانی، همچنین پذیرفته شدن و جذب در گروه های همسال، فشار گروهی میل به ابراز وجود، پی ریزی زندگی مستقل و از طرف دیگر فقدان امکانات، روابط نامناسب عاطفی، عدم توجه به خواسته ها، ارزش ها و نظرات و نیز بی تجربگی و عدم شناخت کافی، نوجوان را در یک بحران فکری قرار می دهد. از متغیرهای موثر در گرایش به بزهکاری در نوجوانان می توان به عوامل زیستی، شخصیتی و یا هوش پایین اشاره کرد. از این میان عوامل شخصیتی از مهترین وی ژگی های موثر در گرایش به بزهکاری برشمرده شده اند. در حوزه پیشگیری رشد محور، پیشگیری شخصیت محور قرار دارد و بر این اعتقاد است که برخی مولفه های شخصیتی با بزهکاری نوجوانان ارتباط دارد. هدف مطالعه حاضر نیز بررسی همین ارتباط بوده است. روش کار: پژوهش توصیفی- همبستگی حاضر با انتخاب نمونه ای 70 نفری از جامعه دانش آموزان ناحیه دو شهرستان مشهد انجام گردید. بعد از انتخاب نمونه، پرسشنامه جمعیت شناختی محقق ساخته(12 سیوالی)، پرسشنامه شخصیتی نیو فرم کوتاه و مقیاس بزهکاری توسط مشارکت کنندگان تکمیل شد. بعد از تکمیل پرسشنامه ها و حذف موارد ناقص، داده ها با آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون آزمون گردیدند.یافته ها: تحلیل نتایج نشان می دهد، در میان مولفه های شخصیتی عوامل برونگرایی و وجدان، به طور کلی با بزهکاری ارتباط مستقیم معناداری دارد. البته عامل موافقت پذیری از میان پنج عامل شخصیتی مهم، نیز با احتمال کمتری با بزهکاری ارتباط دارد. بحث و نتیجه گیری: مطالعه روابط بین شخصیت و رفتارهای بزهکارانه نشان می دهد که چطور افرادی که تحت شرایط جرم خیز یکسان زندگی می کنند، ممکن است پاسخ های کاملا متفاوتی به شرایط یکسان بدهند، به طوری که برخی از افراد در محیط های مناسب، مرتکب رفتارهای نامناسب و جنایی می شوند و بعضی افراد دیگر با وجود زندگی در همان محیط های نامناسب، مرتکب رفتارهای نامناسب و جنایی نمی شوند. در واقع صفات شخصیتی افراد می تواند با توضیح اینکه چرا برخی افراد در واکنش به تنیدگی، بیشتر رفتارهای برون سازی شده مانند سوءاستفاده از مواد را نسبت به رفتارهای درون سازی شده مانند اضطراب نشان می دهند. از این رو توجه به درونی سازی ارزش ها، نهادینه کردن وجدان و همچنین جرات ورزی و استفاده از حمایت های اجتماعی اطرافیان با برون گرایی در نوجوانان می تواند ارتکاب به بزهکاری را کاهش دهد. به طور کلی با بررسی شخصیت نوجوان و شناسایی نوجوانان در معرض خطری که عوامل شخصیتی آسیب زا در ایشان وجود دارد می توان از بروز انحرافات و گسترش بزه در جامعه جلوگیری نمود و با این اقدام پیشگیری را در سطح اولیه و با کمترین هزینه اعمال نمود.

کلیدواژه ها:

پیشگیری شخصیت محور ، نوجوان ، بزهکاری ، برون گرایی ، وجدان