نقش سواد رسانه ای در حفظ و ارتقای هویت دینی جوانان

سواد رسانه ای در شکل گیری هویت تعاملات انسانی بسیار تاثیرگذار است؛ به طور کلی، فرد هنگامی که به تعامل با دیگریمی پردازد، هویت خویش را به عنوان یک عضو جامعه پیدا میکند.از طرف دیگر، با ظهور فناوری های نوین ارتباطی، دگرگونی بنیادینی در معاملات و ارتباطات انسانی ایجاد شد، و هویتدر بستر تعاملات اجتماعی تعریف شد؛ اما در جهان معاصر که بشر با سیری وصف ناپذیر از جامعه صنعتی به فراصنعتی پانهاده، در بحث هویت و مباحث اخلاقی و ارزشی سیر قهقرایی پیدا کرده است؛ به طوری که زمینه ظهور و بروز انواع نگرانی-ها، ناآرامی های روانی و اجتماعی را در پی داشته است.در این میان، دین در تمدن بشری و هویت بخشی به انسان و جامعه انسانی نقشی اساسی دارد؛ هر چند دین نیز مانند زبانو نژاد شاخه ای از فرهنگ است؛ ولی می توان دین را اولین منبع هویت بخشی یک جامعه محسوب نمود.از آنجا که انتقال ارزشها از طریق ارتباطات صورت میگیرد، با ظهور فناوریهای جدید نوع ارتباطات نیزدچاردستخوش و دگرگونی های بنیادین می گردد، که همین گستردگی ارتباطات بدون داشتن دانشی برای مواجهه هویتدینی، جوانان ایران معاصر را با نوعی بحران مواجه کرده است.به نظر می رسد تنها راه چاره انسان جهت در امان ماندن از این عوارض، این است که گمشده اساسی خود- معنویت و هویت دینی- را هر چه زودتر یافته، و به هویت حقیقی خویش پی ببرد؛ البته این کار بدون داشتن علمی برای مواجه با این وسایل ارتباطی محقق نمی شود؛ چرا که هویت دینی، حول محورهایی همچون مرز جغرافیایی سرزمین دین و مذهب، باورها و سنن فرهنگی و زبان مشترک تعریف می شود.از طرف دیگر، دستیابی به جامعه مجازی، منجر به اجتماعی شدن بیشتر و سطوح بالاتری از جامعه پذیری می شود؛ لذا نیازبه سواد رسانه ای به عنوان سلاحی برای مقابله با ایدیولوژی و رفتارهای نوپدید کنشگران اجتماعی لازم است.در این پژوهش که بر اساس پرسش اصلی پژوهش مبنی بر اینکه آیا سواد رسانه ای در حفظ و ارتقای هویت دینی جوانانتاثیرگذار بوده است و با روش مصاحبه توصیفی- تحلیلی انجام یافته است، یافته ها حاکی از آن است که استفاده از رسانه ها-به ویژه شبکه های اجتماعی مجازی- بدون داشتن دانش و مهارت سواد رسانه ای باعث تغییرات در میزان هویت دینی جوانان شده، و با تغییر یا جایگزین شدن عوامل دیگر، معناسازی هویت را دستخوش تغییر نموده اند.

کلیدواژه ها:

هویت دینی جوانان ، سواد رسانه ای ، فضای مجازی