تاثیر زمین شناسی بر تعیین پراکنش و تنوع گونه های گیاهی و زیستگاه های جانوری؛ مطالعه موردی: آتشفشان بیدخوان واقع در جنوب شرق بردسیر کرمان

گیاهان و جانوران بخش مهم و کلیدی اکوسیستم های طبیعی را تشکیل میدهند. در بسیاری از نقاط کشورمان علت وجودی و مشخصات اکوسیستم های گیاهی ( نوع پوشش گیاهی، تراکم و میزان گسترش آن ) و جانوری بطور مستقیم و غیر مستقیم متاثر از شرایط زمین شناسی است. بنابراین تاثیر کالدرای بیدخوان بعنوان یک پدیده زمین شناسی بر تغییرات پوشش گیاهی و فون جانوری مورد مطالعه قرار گرفت. براساس مشاهدات صحرایی، سیمای گیاهی آتشفشان به صورت بوته زار است و گیاهان غالب منطقه را کما Ferula ovina ، گارچی Ferulago angulate ، درمنه کوهی Artemisia aucheri ، گون کتیرایی درشت Astragalus rhodosemius و گون علفی Astragalus siliquosus تشکیل میدهند. این گیاهان در دامنه های شمالی و جنوبی، از شیب کم تا شیبی حدود 70 درجه دیده میشوند و در بخش های غیر صخرهای پراکنش وسیعی دارند. همچنین گیاهان این کالدرای برمبنای محل قرارگیریشان در محیط های صخره ای، ارتفاعات، سطوح واریزه ای پایدار و ناپایدار و در اطراف محیطه ای آبی تقسیم بندی گردیدند. بر این اساس، گیاهان صخره زی منطقه مانند هوم Corydalis rupestris و کاهوی کرمانی Lactuea hazaranensis گیاهان ارتفاع پسند مانند آویشن Thymus و لاله سفید Tulipabiflora گیاهان موجود در مناطق واریزه ای ناپایدار مانند نخود وحشی Cicer spiroceras و گارچی Ferulago angulat گیاهان موجود در مناطق واریزهای پایدار مانند گون کتیرایی Astragalus dschuparensis و گون بادکنکی Astragalus reuterianus و گیاهان آبدوست مانند باربارآ Barbarea و کارکس Carex sp میباشند. مخروط آتشفشان بر محیط جانوری نیز تاثیر داشته است. بدین صورت که پلنگ در شکاف سنگ ها و حفره های طبیعی، گرگ در دامنه های مرتفع جنوبی و آفتاب گیر مخروط آتشفشان، شغال و روباه معمولی در حفرات درون صخره ها و تونل های حفر شده در خاک های نرم نزدیک آبادی ها، قوچ بیشتر در پای مخروط و محل قرارگیری روستاهای موجود در دهنه کالدرا و در بخش تپه ماهوری آتشفشان، پازن در قسمتهای مرتفع مخروط بیدخوان و بندرت در کوهپایه مخروط، خفاش در سوراخ و شکاف دیوارها، سوراخ درختان و داخل یخچال طبیعی، سیخور و هامستر خاکستری در روستاهای دهنه کالدرا و در مجاورت باغها و مزارع، جرجیل بلوچی در اطراف جوی ها و برکه های آب نزدیک به آبادی ها، خرگوش در علف زارها، پایکا در شکاف و سوراخ های سنگ های منطقه زیست می کنند.

کلیدواژه ها:

زیستگاه ، اکوسیستم ، گیاهان ، جانوران ، زمین شناسی ، آتشفشان بیدخوان