تعلیم و تربیت دینی و ترویج فرهنگی اسلامی

با بررسی ساخت و پیشینه فرهنگی جامعه خود آن چه بیش از هر عامل دیگر به جلوه گری می پردازد؛ همانا غنا و عمق معارف و اندیشه های دینی و عجین شدن این معارف با فرهنگ و زندگی مردم می باشد. تعلیم و تربیت دارای دو روی است؛ یک روی آن متوجه خویشتن است و روی دیگر آن به غیر خویشتن نظر دارد. هر فردی به عنوان انسان دو وظیفه دارد؛ یک این که بیاموزد و به استعدادهایش ظهور فعلی دهد و به لحاظ اضافه قید اسلامی بر آموزش و پرورش فعلی به ایجاد هماهنگی بین مراتب نفس و قوای فعلیت یافته بپردازد و در این تعلیم و تربیت هدف شایسته مقام انسانی را تعقیب کند و دوم این که بیاموزاند و در شکوفایی و پرورش استعدادهای خود تلاش جدی کند. افعال اختیاری انسان بر سه پایه ی بینش ها، گرایش ها و توانایی ها استوار است. تعلیم معمولا به معنای یاری رساندن به دیگران برای افزایش بینش هاست؛ در حالی که تربیت اغلب درباره ی تقویت و جهت دهی به گرایش ها و افزایش توانمندی ها به کار می رود. از این رو استفاده از ترکیب تعلیم و تربیت برای تاکید براین معناست که مبادا از یکی از این ابعاد غفلت بورزیم و حق آن را چنان که باید و شاید ادا نکنیم؛ در واقع، ترکیب یاد شده پشتوانه ای از قرآن کریم است که تزکیه را با تعلیم همراه ساخته است. ربنا وابعث فیهم رسولا منهم یتلو علیهم ءایتک ویعلمهم الکتب والحکمه ویزکیهم انک انت العزیز الحکیم؛ پروردگارا! در میان آنان فرستاده ای از خودشان برانگیز تا آیات تو را بر آنان بخواند. کتاب و حکمت به آنان بیاموزد. پاکیزه شان کند؛ زیرا که تو خود، شکست ناپذیر حکیمی (سوره بقره/آیه 129). فرهنگ اسلامی، جهان را حق می داند؛ بدان جهت که برای برترین موجود (انسان) آفریده شده است. و انسان را حق می داند؛ زیرا برای شناخت کمال مطلق و معبود خویش (الله) پابه عرصه وجود گذاشته است. فرهنگ اسلامی برای دانش و علم که سبب عروج انسان به معنویت و انسانیت است ارزش قایل است. علاوه براین، برای انسان نیز ارزش و مقام والایی را معتقد می باشد و او را خلیفه خدا و برتر از ملایکه شمرده است، چون از قوام برتری برخوردار است. فرهنگ اسلامی، ارزش انسان را در تقوا و پرهیزکاری می داند و هر انسانی که تقوای بیشتری دارد، از ارزش بالاتری در این فرهنگ برخوردار است.

کلیدواژه ها:

تعلیم و تربیت ، تربیت دینی ، فرهنگ ، اسلام