بررسی مهاجرت علمی پژوهشگران و متخصصان ایرانی حوزه علوم پزشکی به دانشگاه های کشورهای توسعه یافته و صنعتی در پایگاه اطلاعاتی SCOPUS

مقدمه: یکی از انواع شناخته شده مهاجرت، پدیده ی فرارمغزها یا به تعبیری دیگر مهاجرت نخبگان است که موجب انتقال سرمایه کشورهای عقب مانده به سمت دنیای پیشرفته شده است. این مهاجرت در گروه فارغ التحصیلان پزشکی می تواند عوارض زیادی را برای ساختار بهداشتی هر کشوری ایجاد کند. روش ها: پژوهش حاضر، پژوهشی پیمایشی توصیفی و با رویکرد علم سنجی است. جامعه پژوهش شامل بروندادهای علمی پژوهشگران و هییت علمی ایرانی حوزه پزشکی در سال 1392 از 88 دانشگاه برتر کشورهای صنعتی و توسعه یافته که بر اساس نظام های معتبر رتبه بندی دانشگاه های جهان انتخاب شده اند، است. برای تحلیل داده ها و ترسیم جداول و نمودارها به ترتیب از نرم افزارهای SPSS و EXCEL استفاده شد. یافته ها: یافته های بدست آمده از پژوهش نشان داد که از مجموع 6126 مقاله علمی تولید شده توسط مهاجرین مورد بررسی، تنها 489 مدرک (8 درصد) قبل از مهاجرتشان و بخشی قابل توجهی از مقالات (5637 یعنی بیش از 92 درصد) در خارج از کشور منتشر شده است. همچنین بیشترین تولیدات علمی در کشورهای ایالات متحده امریکا (2090 مقاله) و بریتانیا (1036 مقاله) تالیف و منتشر شده است. به علاوه بخش اندکی از برونداد علمی مهاجرین ایرانی با همکاری پژوهشگران داخل و نزدیک به دو سوم آنها با همکاری همکاران خارجی شان تهیه شده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آمار مهاجرت در میان پژوهشگران مرد بیشتر از پژوهشگران زن است. به علاوه مقصد بیش از نیمیه از این افراد، کشورهای ایالات متحده امریکا و کانادا بوده ا ست که از مهمترین عوامل آن می توان به سیاست های تشویقی و مالی بسیار مناسب این ک شورها اشاره کرد.

کلیدواژه ها:

مهاجرت نخبگان ، علم سنجی ، برونداد علمی ، پایگاه اطلاعاتی Scopus ، کشورهای توسعه یافته ، کشورهای صنعتی