بررسی اختلاف حجم جریان سالانه کارون بزرگ در ایستگاه های ملاثانی و اهواز

رودخانه کارون بزرگ با جریان سالانه ای معادل 21میلیارد مترمکعب ( بر اساس دوره 30 ساله آماری اخیر) بیشترین حجم جریان سالانه را در بین رودخانه های ایران دارا می باشد‍. ایستگاه های هیدرومتری اهواز و ملاثانی از جمله مهمترین ایستگاه های هیدرومتری موجود بر روی این رودخانه می باشند که به فاصله 64 کیلومتری از یکدیگر قرار دارند. مقایسه حجم عبوری از ایستگاههای مذکور نشان می دهد که تفاوت قابل ملاحظه ای در حجم جریان عبوری سالیانه از این 2 ایستگاه وجود دارد. تفاوت یاد شده فاقد روند مشخصی بوده و در سالهای مختلف متفاوت می باشد. بررسی ها نشان داد از بین فرضیات مختلفی که در این زمینه ارائه شده است دلیل اصلی اختلاف در محاسبات دبی در ایستگاه های مذکور، صرفنظرکردن از هیدرولیک جریان در شرایط سیلابی و پدیده Hysteresis در رابطه دبی- اشل در طی سیلابها می باشد. دبی های اندازه گیری شده در این دو ایستگاه جهت تهیه منحنی های دبی- اشل در سالهای آبی 83-82 دلالت بر پدیده Hystersis و رفتارحلقه ای رابطه دبی- اشل در زمان سیلاب دارد. از آنجا که اندازه گیری های کافی جهت تعیین کمی تفاوت ناشی از عدم استفاده از منحنی های دبی اشل خاص شرایط سیلابی وجود ندارد و از طرفی مقادیر حداکثر لحظه ای جریان سیلابی بر آورد شده در طول دوره آماری دارای اشکال می باشد، لذا در این مطالعه منحنی های دبی - اشل جدیدی جهت برآورد منطقی تر دبی حداکثر لحظه ای ( با استفاده از روش slope- conveyance factor شیب – ضریب انتقال )تهیه و مورد بررسی قرار می گیرند. محاسبات انجام شده با این روش اختلاف حجم گذر یافته در ایستگاه های اهواز و ملاثانی را به حداقل رساند.

کلیدواژه ها:

حجم جریان سالانه ، منحنی های دبی – اشل ، ایستگاه اهواز و ملاثانی ، پدیده Hystresis ، روش شیب – ضریب انتقال