ارزیابی روش های مشارکتی مداخله در بافت های فرسوده(نمونه موردی: بافت های فرسوده جنوب تهران)

برهم خوردن تعاملات و تعادلات زندگی شهری و تغییر شکل و عملکرد نظام های شهری باعث شده است بافت های قدیمی شهرها دچار نارسایی و مشکلات خاصی شود. در این میان، بناهایی که دارای ارزش تاریخی،هنری،فرهنگی یا اجتماعی هستند از حمایت سازمانها و مراکز خاص بهره مند می شوند و تا حدی اقدامات حفاظتی و مرمتی در آنها صورت میگیرد. اما بسیاری از خانه های مسکونی در بافت قدیمی شهرها به دلیل قرار نگرفتن تحت پوشش مقررات و ضوابط ،معمولا به دلایل گوناگون خواسته یا نا خواسته فرسوده می شوند و در معرض تخریب قرار می گیرند. این فرسودگی و به تبع آن تخریب عمدتا بر اثر تغییر عملکرد، متناسب بودن زیر ساخت های قدیمی با نیازهای جدید،تطابق نداشتن فعالیتها و نیازهای جدید زندگی شهری با فضاهای موجود، نداشتن استطاعت مالی ساکنان برای پرداخت هزینه های زیاد نگهداری به همراه مسایل اجتماعی و فرهنگی ناشی از این فرسودگی رخ می دهد. بنابراین با کاهش مطلوبیت محل مسکونی و ناتوانی بافت از برآوردن نیازهای ضروری ساکنان آن،به تدریج خانه های قدیمی در بخش درونی شهر ها سکونتگاه طبقات پایین تر اجتماعی یا محل استقرار فعالیتهایی عمدتا ناسازگار با بافت نظیر کارگاه ها،انبارها و ... می شوند.تمامی این مسایل سرعت تخریب بافت قدیم را تشدید می کندتا جایی که بهبود وضعیت بافت قدیم با مشکلات جدی مواجه می شود. این مقاله سعی در توصیف وضعیت موجود بافتهای فرسوده شهر تهران و ارایه راهکارهای مشارکت محور در راستای ساماندهی وضع موجود دارد. (البته توجه اصلی ما بر بافتهای فرسوده فاقد میراث فرهنگی و تاریخی معطوف شده است). به این منظور ابتدا بافت فرسوده و مفاهیم مرتبط به آن و همچنین موضوع مشارکت شهروندی را توضیح می دهیم و در ادامه به اراهکارهای مشارکت محور در موضوع ساماندهی بافت فرسوده ارایه می گردند. نتایج حاکی از آنست که با توجه به بررسی های انجام شده، فقر به عنوان اصلی ترین موضوع در شکل گیری و تداوم بافت های فرسوده تهران مطرح است. به طوری که سایر عوامل را هم تحت تاثیر قرار می دهد. در این میان روشهای مداخله مشارکتی به علت بالا بردن حس مسیولیت پذیری ساکنان و تامین منابع مالی از جمله روش های کارا می باشد.

کلیدواژه ها:

بافت فرسوده ، ساماندهی ، مشارکت شهروندی