تعیین اجزای شیمیایی تشکیل دهنده ی (CMC) ذرات معلق ریز آلاینده هوا ( PM2.5 )در تهران

ذرات ریز با قطر آیرودینامیکی کمتر از 2/5 میکرون (PM2.5) عامل بسیاری از بیماریهای خطرناک تنفسی ، قلبی و عروقی هستند که یکی از عوامل اصلی کیفیت نامطلوب هوا در شهر تهران میباشند. ذرات معلق آلاینده هوا در مناطق مختلف دارای ترکیبات شیمیایی مختلفی هستند که از نظر سمیت و اثر بر سلامت با هم متفاوت هستند. علیرغم اهمیت موضوع تا کنون اطلاعات کاملی از اجزای شیمیایی تشکیل دهنده PM2.5 در تهران وجود ندارد. در این پژوهش نمونه های 24 ساعته ذارت معلق PM2.5 به مدت یکسال هر 6 روز یکبار در ایستگاه پایش آلودگی هوا (وابسته به شرکت کنترل کیفیت هوا) در دانشگاه صنعتی شریف جمع آوری گردید. آنالیزهای آزمایشگاهی مختلفی جهت تعیین ترکیبهای ذرات معلق شامل کربنهای آلی، کربنهای معدنی، مواد آلی، المانها و فلزات و یونها روی نمونه ها انجام گرفت. با اعمال chemical mass closure (CMC) روی نتایج اجزای شیمیایی تشکیل دهنده ذرات معلق تعیین شدند. بدین ترتیب که با استفاده از این روش جرم ذرات PM2.5 با استفاده از ترکیبات شیمیایی بازسازی شد و با جرم اندازه گیری شده ی این ذرات مقایسه گشت. بر طبق نتایج بدست آمده از این روش، 8 مولفهی عمده شیمیایی بعنوان اجزای عمده ی تشکیل دهنده ی جرم PM2.5 معرفی شدند.که این مولفه ها به ترتیب سهمشان عبارت بودند از مواد آلی (%28)، المانهای موجود در خاک ( (%13، سولفات غیر نمکی (%11)، کربن معدنی (%9)، سایر فلزات (%6)، آمونیوم (%5)، نیترات (%2) و نمک دریایی (%1) و حدود %25 از جرم بازسازی شده را المانهای شناسایی نشده تشکیل دادند. دانستن این ترکیبات اهمیت بسیار زیادی در ارتباط ذرات معلق به منابع و تعیین اثرات نامطلوب آنها و اتخاذ استراتژیهای مناسب جهت مقابله با این آلاینده دارد.

کلیدواژه ها:

ترکیبات شیمیایی ، منابع انتشار ، تهران ، PM2.5 ، CMC