قابلیت های سنجش از دور در آینده پژوهی تغییرات کاربری اراضی شهری مطالعه موردی: بجنورد-خراسان شمالی

تغییرات اقلیمی از یکسو و افزایش جمعیت و نیاز به تامین معیشت آنها از سوی دیگر باعث شده است که تغییرات پوشش و کاربری اراضی از سرعت قابل ملاحظه ای برخوردار شود. مشاهدات و بررسیهای میدانی حاکی از آن است که در کشور ایران تغییرات زمین به چهره عمومی مناطق کشور تبدیل شود ازاین رو پایش و مدل سازی این تغییرات جهت برنامه ریزی زمین به صورت ضرورتی اجتناب ناپذیر درآمده است. هدف این پژوهش آشکارسازی تغییرات و مدل سازی توسعه شهر بجنورد با استفاده از روش مدلسازی تغییرات زمین در یک دوره شانزده ساله (2000-2016) است. جهت نیل به این هدف ابتدا شاخصهای موثر در این فرآیند از سازمانهای مربوطه جمع آوری، تجزیه وتحلیل و آماده سازی شدند و نقشه کاربری زمین از تصاویر لند ست با ضریب کاپای 0/68 برای هر نقشه استخراج گردید. سپس با استفاده از دادههای برداشت شده توسط نگارنده و نقشه های طرح تفصیلی و نقشه های وضع موجود، داده های مذکور تا ضریب کاپای 0/91 بهبود داده شدند. در مرحله بعد صحت سنجی داده ها مورد ارزیابی قرار گرفت نتایج آشکارسازی تغییرات با ضریب کاپای 0/699791 از روش ماکزیمم به دست آمد و نشان میدهد که 1008 هکتار برابر با 40/32 از سایر کاربریها به کاربری شهری تبدیل شده اند و مقدار 1058 هکتار برابر 42/32 از کاربری کشاورزی طی دوره پژوهش به سایر کاربریها تبدیلشدهاند. بر مبنای این تغییرات 7 متغیر مستقل به عنوان ورودی مدل انتخاب گردید و سپس پتانسیل تبدیل کاربری و پیش بینی برای سال 2020 با استفاده از روش عصبی پرسپترون چندلایه و زنجیره مارکوف مدلسازی شدند. مقایسه نتایج پیشبینی با جدیدترین دادههای زمینی و مطالعات گذشته نشان میدهد که نتایج این پژوهش به داده واقعیت زمینی نزدیک است. شایان ذکر است که نقشه پیش بینی شده برای سال 2020 مبین این موضوع است که پیشروی و گسترش شهر به سمت شمال، شمال غرب و غرب روند بیشتری به خود گرفته است.

کلیدواژه ها:

آشکارسازی تغییرات زمین ، بجنورد ، طبقه بندی ، فن های سنجش ازدور ، مدل سازی توسعه شهر