بازشناسی باغ علی نقی خان تفت

یزد با وجود کم آبی دارای نمونه های کاملی از باغ های ایرانی در دوره های تاریخی پس از صفویه می باشد.اغلب این باغ ها به دنبال احداث قناتی خاص و با هدف تکمیل زنجیره عمرانی قنات توسط حاکمان محلی در مناطق ییلاقی ایجاد شده اند که عموما پس از دوره کوتاه مالکیت خصوصی جهت استفاده و منافع عمومی وقف گردیده اند شهر تفت به دلیل نزدیکی به یزد و دارا بودن شرایط اقلیمی مناسب دارای چندین نمونه از این باغهاست. باغ علی نقی خان در تفت یکی از این باغ هاست که به دلیل ویژگی های معماری بنا و وفاداری نسبی به الگوی باغ ایرانی قابل توجه است. این مقاله دنبال یافتن ریشه های تاریخی و معماری بنا پس از تغییرات گسترده ایجاد شده در آن و ارایه توصیف کاملی از این بناست و جهت نیل به این هدف به واکاوی منابع و متون تاریخی ,همچنین گزارشات مرمت کنندگان و انجام مطالعات میدانی می پردازد. این پژوهش با در نظر داشتن وضعیت کنونی باغ و بررسی تغییرات انجام شده در آن سعی در یافتن سیمای حقیقی باغ دارد. کوشک اصلی باغ بنای دو طبقه است که با زیر بنای 400 متر مربع ساخته شده است. پلان آن مربع و تقریبا متقارن است که به صورت اتاق هایی در پیرامون فضای مرکزی حوض خانه با راهروهایی در میان آنها شکل گرفته است.عمارت کوشک اصلی متمایل به سمت شمالی زمین بنا شده اما معماران بنا زیرکانه با جداسازی قسمتی از زمین با فضای سبز و ساخت فضاهای خدماتی در حاشیه زمین باغ بنا را در میانه هندسی فضای کاربردی باغ قرار داده اند.این باغ از قنات دورقم و اهرستان سیراب می شود و یکی از ویژگی های خاص آن وجود پایاب در عمق شش متری زمین جهت استفاده از آب یکی از این قنات هاست.

کلیدواژه ها:

باغ علی نقی خان ، قاجار ، تفت