بررسی مساله تکلیف بمالایطاق از منظراهل حدیث، ماتریدیه و معتزله

یکی از سوالاتی که ذهن متکلمان را به خود مشغول کرده و بر باورهای آنان در حوزه های مختلف اثر گذاشته ، مساله تکلیف بما لایطاق است . به این معنی که آیا خداوند انسانها را به فعلی که از حد توان آنها خارج بوده و قادر به انجام آن نیستند مکلف می سازد آیا ممکن است که خداوند چنین تکلیفی را بر انسان روا دارد و او را در صورت ترک آن تکلیف مجازات نماید قطعا یکی از مباحثی که جهت پاسخگویی به این سوال اساسی ذهن متکلمان ، ضروری التبیین است ، مساله کلامی حسن و قبح می باشد. یعنی متکلمان بر اساس باوری که نسبت به این اصل اساسی کلامی داشته اند به سوالات بالا پاسخ گفتند . لذا عده ای که حسن و قبح را عقلی می دانستند،گفتند که عقلا محال و نشدنی است خداوند کسی را به امری فراتر از توان او مکلف سازد. اما عده ای از متکلمان که حسن و قبح را شرعی می دانستند ، گفتند : هیچ چیزی بر خدا واجب نیست و چون خداوند قادر مطلق است ، هر کاری را که بخواهد می تواند انجام بدهد حتی اگر تکلیف به امری فوق توان انسان باشد . در این مختصر ضمن بررسی مساله حسن و قبح و تکلیف، به مسالهامکان تکلیف بمالایطاق از منظر سه گروه ( اهل حدیث ، ماتریدیه و معتزله) خواهیم پرداخت .

کلیدواژه ها:

تکلیف بمالایطاق ، حسن و قبح ، اهل حدیث ، معتزله ، ماتریدیه