نمادگرایی در هنر و معماری اسلامی و باستانی

امروزه تنها با آثار کثیر هنری خاموش سر و کار داریم که آگاهی امروزی ما برای درک زبانشان قاصر است. نمادهای بکار رفته در هر فرهنگی به رغم تغییر و تحولات اعتقادی می توانند مکرر به کار گرفته شوند.معماری هم یکی از این جنبه هاست. معماری مقدس در بسیاری از نمونه هایش اسطوره ی ساخته شده است. اسطوره وسیله ای رمزین قوی و خاصی است؛ زیرا می تواند رمزها را به روایت بدل کند. به همین گونه، معماری مقدس نیز غالبا روایتی از تصاویر و فضاهای رمزین است، خصوصا برخی از مجموعه های معماری سیر معنوی را به رمز بیان می کنند. در معماری است که قوی ترین و پرمعناترین کاربرد رمزپردازی را می یابیم؛ باری، رمز بود که با نقشه و هندسه و سطح و صورت و فضا در معماری به ظهور رسید. در چنین معماری تاثیر باورهای جمعی بسیار قوی است. اما ممکن است در طول زمان کمکم در ناخودآگاه انسان جای بگیرد اما دور شدن ما از معنای آغازین آنها به معنی محو شدن آنها نیست. در بحث نمادپردازی باید بدانیم که ریشه یابی نمادها به معنی تقلیل اثر هنری به بنمایه های اولیه نیست، بلکه یافتن ریشه های تاریخی به منظور پیگیری خط پیوسته ی تفکر انسان است. این ریشه یابی ها تنها با بررسی های تطبیقی و بنا بر قواعد خاصی ممکن است. در مقاله ی حاظر به بررسی نحوه ی تولید و کاربد نماد ها طبقه بندی آن ها و استفاده ی ان ها در اسلام می پردازد.

کلیدواژه ها:

معماری ، هنر ، شکل ، زیبایی ، معنا