مدیریت رژیم تخلیه آب های تحت الارضی در شبکه آبیاری ناحیه شمال خوزستان

این تحقیق در منطقه ی آبخور دز و در زمینه ی کنترل زهکشی برای استفاده توام از منابع آب سطحی و ذخیره ی آب قابل استحصال در پروفیل خاک زیرسطحی در شرایط کم آبی صورت گرفته است. یکی از دلایل اصلی توجیه امکان اجرایی بودن آن، تطابق رژیم تخلیه ی آب های تحت الارضی متناسب با توسعه ی ریشه محصولات فصلی، و امکان ذخیره ی آب مازاد بر مصرف گیاه در فصل پاییز و زمستان در لایه های زیرسطحی خاک زراعی است. با مطالعه ی ده سال آمار منتهی به سال 1394، مطابقت، جامعیت و برخورداری شرایط آماری 5 ماه از داده های قرایت شده ی پیزومترهای مناطق شرق رودخانه ی دز در سال 1391 بدلیل تداوم و شدت خشکسالی بعنوان اطلاعات پایه مورد توجه قرار گرفت. با استفاده از این داده ها، نقشه ها و لایه های اطلاعاتی از موقعیت چاهک ها، زهکش ها، کیفیت خاک اراضی و همچنین نقشه ی منحنی های هم پتانسیل سطح آب تحت الارضی و نقشه ی هم هدایت الکتریکی تهیه و هم پوشانی آنها در نرم افزار GIS صورت گرفت. با تعیین 3 سطح محدودیت در لایه های مشترک عمق سطح ایستایی و هدایت الکتریکی و تحلیل خروجی حاصل از استنتاج جداول مربوط به محدوده های موردنظر، مناطقی از اراضی آبخور دز که امکان اجرای طرح را ندارند شناسایی شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد با اجرای زهکشی کنترل شده و مدیریت رژیم تخلیه آب مازاد بر مصرف اراضی بدون هیچ محدودیتی می توان در فصول پاییز و زمستان حجم مناسبی از آب ذخیره شده را مورد استفاده قرار داد. با این وجود، بدلیل رعایت پاره ای ملاحظات ( وجود باغات، مرکبات، مناطق پست حاشیه زهکش ها و رودخانه ) و به منظور حفظ شرایط تهویه ی خاک در قسمتی از اراضی با محدودیت و احتیاط بیشتری قابل اجراست. علی رغم انتخاب بهترین شرایط از لحاظ سال و دوره ی آماری در این تحقیق، محدوده هایی از مناطق دز مکان یابی شد که با ممنوعیت دایم اجرای طرح مواجه هستند.

کلیدواژه ها:

پیزومتر ، سطح ایستایی ، منحنی های هم ارزش ، زهکشی کنترل شده ، نرم افزار GIS