جایگاه فضاهای فراغتی در توانمندسازی اجتماعی و مدیریت فرهنگی شهرها

اوقات فراغت و نوع نگاه به نحوه ی گذران آن، از مباحث تازه ای است که پس از انقلاب صنعتی توجه جامعه شناسان را بیش از پیش به خود برانگیخت و به عنوان موضوع مهمی در حزوه ی علوم اجتماعی مطرح شد. از آنجایی که این اوقات در تقابل با اشتغالات و درگیری های روزمره است که به طور کلی موجبات خستگی را فراهم می آورند بسیاری آن را خاص جامعه صنعتی می پندارند، بنابراین اوقات فراغت و رفتارهای فراغتی ناشی از آن قادر است بخشی از سبک زندگی مردم، بینش و رویکردهای آن ها را نسبت به زندگی نمایان سازد. بنابراین چگونگی گذران این اوقات می تواند در زمره ی فرهنگ یا رفتارهای فرهنگی افراد در نظر گرفته شود، در آن صورت با توجه به نقش فرهنگ در شکل گیری شخصیت، هویت و رفتارهای افراد، می توان تصور کرد که اوقات فراغت نیز در شکل گیری و بروز چنین رفتارهایی به صورت فردی و جمعی موثر و دخیل خواهد بود. آنچه از مفهوم فراغت در این پژوهش دنبال می شود، یافتن هسته ی وجودی آن از دل تعاریف است. به همین دلیل به دور از ویژگی ها و تعاریف بدیهی فراغت خواهد بود. در واقع آن بخشی از فراغت مدنظر است که بذر یادگیری، خلاقیت، رشد، و شکوفایی را در انسان تکان می دهد و قادر است به ثمر برساند. این پروژه در پی آن است که از مفاهیم اصلی و ریشه ای موجود در فراغت استفاده کند و آن ها را در ترکیب با عوامل کارساز دیگر، غنی نماید؛ تا بدین ترتیب بتواند در تامین اهداف پژوهش، برخوردی غیر مستقیم اما موثر در توانمندسازی سرمایه اجتماعی و حوزه آرامش عمومی و مشارکت جمعی ارایه نماید. از این رو ابتدا طیفی از نظرات و دیدگاه های موجود در حوزه ی فراغت بررسی می شود و در ادامه به ارتباط موضوع فراغت با مسایل اجتماعی مطرح شده از جمله توانمندسازی سرمایه اجتماعی و امکان ایجاد زمینه های مشارکتی پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه ها:

فراغت ، فضاهای فراغتی ، توانمند سازی ، سرمایه اجتماعی ، مشارکت اجتماعی