آسیب شناسی مفاهیم بنیادین سفال و سفالگری در باستانشناسی ایران

همه باستان شناسان تقریبا در اکثر قریب به اتفاق مقالاتی که درخصوص سفال و سفالگری نگاشته شده اند، با یک جمله مشترک تحت عنوان سفال یکی از فراوان ترین داده های باستان شناسی است..... برخورد نموده اند. جالب است بدانیم که این گونه نگرش به مقوله سفال توسط باستان شناسان متخصص در تمامی ادوار باستانی ایران وجود دارد، به عبارتی به نظر می رسد که مقوله سفال و سفالگری می بایست فارغ از مرزبندیهای شکننده ی باستان شناسی همچون پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی باشد. اما متاسفانه باید بیان نمود سفال جایگاه مناسبی در مطالعات باستان شناسی ایران پیدا ننموده است. بیشترین مطالعات در زمینه سفال معطوف طراحی، گونه شناسی، طبقه بندی و حداکثر گاهنگاری که بیانگر تیوری سطح پایین می باشند، شده است. تفکیک بین ادوار باستانی مختلف ایران، نه تنها محققان را از درک مناسب مباحث تخصصی سفال باز داشته است، بلکه موضوعات علمی مرتبط با سفال و سفالگری را درون قالب های مختلف و بی ارتباط به هم قرار داده است. در واقع باستان شناسی ایران نیازمند مطالعات پیوسته و فارغ از هر گونه تعصب و گسستگی به لحاظ زمانی است تا بتوان به درک مناسبی از روند شکل گیری و تحولات تکنیکی و ریخت شناسی سفال رسید. هدف مقاله حاضر بررسی و شناسایی چالشهای موجود در زمینه مطالعات سفال و ارایه پیشنهاداتی در راستای بهبود وضعیت موجود می باشد. قابل ذکر است که روش این مقاله از دید هدف مبتنی بر مباحث نظری- ترویجی که پایه و اساس آن تجربیات میدانی نویسندگان آناست، می باشد. هرچند باید اشاره نمود که مطالعات قوم شناسی و باستان شناسی تجربی نیز به نوعی در بهبود بخشیدن به روند این مقاله بسیار موثر بوده اند.

کلیدواژه ها:

سفال ، مفاهیم بنیادین ، چالش ، باستان شناسی تجربی