تحلیل اثر روش درون یابی مکانی داده های بارش بر نتایج شبیه سازی هیدرولوژیکی با استفاده از SWAT

امروزه کاربردمدل های بارش رواناب برای تحلیل حوضه های آیریز بسیار گسترش یافته است و یکی از مهم ترین و پرکاربردترین آن ها در دنیا مدل SWAT می-باشد. این مدل که یک مدل مفهومی نیمه توزیعی است برای استفاده از داده های هواشناسی که مهم ترین آن بارش می باشد از نزدیک ترین ایستگاه هواشناسی به مرکز هر زیرحوضه استفاده می کند که این روش، کاملا تقریبی است و باعث افزایش عدم قطعیت در مدل می شود. تعداد کم ایستگاه های اندازه گیری در بعضی مناطق و یا نقص در داده های اندازه گیری و همچنین اهمیت استفاده از داده های بارش در مدل SWAT نیاز به استفاده از منابع مختلف داده های بارش و همچنین داده هایی با عدم قطعیت کمتر را نشان می دهد. برای بررسی این موضوع با استفاده از 36 سال داده روزانه بارش (1979-2012)، چهار مجموعه داده ای مختلف در حوضه مهاباد به کارگرفته شد: 1- داده های اندازه گیری شده وزارت نیرو و سازمان هواشناسی 2- داده های CFSR 3- مجموع داده های اندازه گیری شده و CFSR 4- داده های به دست آمده از ماژول طراحی شده محاسبه روش درون یابی IDW به صورت روزانه. نتایج حاصله از به کارگیری این مجموعه ها در مدل SWAT با استفاده از الگوریتم SUFI-2 واسنجی و نتایج آن با استفاده از تابع هدف نش ساتکلیف(NS) مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا نتایج به کارگیری داده های اندازه گیری زمینی و CFSR با هم مقایسه شد سپس خروجی مدل در حالت استفاده از مجموع داده های اندازه گیری و CFSR با داده های به دست آمده از روش IDW مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که استفاده از داده های CFSR خصوصا برای حوضه های با ایستگاه های کم، میتواند موجب بهبود خروجی مدل SWAT گردد. همچنین مقایسه مجموع داده های بارش اندازه گیری شده و CFSR با داده های بارش به دست آمده از روش IDW نشان می دهد که استفاده از داده های به دست آمده از روش IDW نتایج بهتری را در خروجی حوضه بالادستی مخزن سد مهاباد نتیجه می دهد.NS با استفاده از روش IDW در دوره کالیبراسیون و اعتبار سنجی به ترتیب 79/0 و 78/0 به دست آمده است این درحالی است که NS به دست آمده با استفاده از کل ایستگاه ها به ترتیب برابر 56/0 و 71/0 می باشد. بهبود نتایج خصوصا در ایستگاه کوتر که تراکم ایستگاه ها در زیر حوضه های بالا دستی آن بسیار کمتر از زیر حوضه های دیگر می باشد به وضوح دیده می شود و NS در دوره کالیبراسیون و اعتبار سنجی به ترتیب برابر 7/0 و 6/0 به دست آمده است که در حالت استفاده از کل ایستگاه ها 35/.0و 53/0 بوده است.

کلیدواژه ها:

درون یابی مکانی ، بارش ، SWAT ، شبیه سازی هیدرولوژیکی